Alternatif yatırım fonlarının ülke ekonomisine katkısı artıyor

283 milyar TL büyüklüğe ulaşan alternatif yatırım fonları sektöründe beklentiler arttı. Küresel çapta merkez bankalarının yılın son çeyreğinde başlayacak faiz indirimlerinin girişim sermayesi yatırımlarını yeni rekor seviyelere taşıması bekleniyor. Gayrimenkul yatırım fonları piyasasında ise, fonların proje yapabilmesinin önünü açan düzenleme sonrası hareketliliğin artacağı değerlendiriliyor.

Pandemi sonrası yüksek enflasyonla mücadelede merkez bankalarının ortaya koyduğu yüksek faiz döneminin sonuna yaklaşılması, alternatif yatırım fonu sektöründe beklentileri artırdı. Girişim sermayesi yatırım fonları (GSYF) ve gayrimenkul yatırım fonları (GYF) olmak üzere iki amiral gemisi bulunan alternatif yatırım fonları, Türkiye ekonomisi için ayrı bir önem taşıyor.

Küresel çapta 2022’de 694 milyar doları aşarak zirve yaptıktan sonra düşüşe geçen girişim sermayesi yatırımlarının, yılın son çeyreğinde başlaması beklenen faiz indirimleriyle tekrar yeni zirvelere yönelmesi bekleniyor. Bu da önümüzdeki dönemde değeri 1 milyar doların üzerinde yeni unicorn şirketlerin sayısının artmasını, şirketlerin daha da büyümesiyle ekonomiye olan katkının artmasını sağlayacak.

Diğer taraftan yüksek faizler nedeniyle konuta erişimin zorlaştığı dönemde önemli bir alternatif haline gelen gayrimenkul yatırım fonları, SPK’nın yeni düzenlemesiyle önümüzdeki dönemde konut projelerini de gerçekleştirebilecek. Bu da sektörün büyümesini hızlandıracak.

Alternatif portföy yönetim şirketi Re-Pie Portföy’ün Yönetim Kurulu Başkanı Emre Çamlıbel, girişim sermayesi yatırım fonlarının, girişimlerin hayata geçmesine ya da büyümesine destek olarak aynı zamanda ülke ekonomisine önemli katkı yaptığını belirtti.

Büyüklüğü 283,5 milyar liraya ulaştı

ABD ve Avrupa’da 1980’lerden sonra gelişmeye başlayan alternatif yatırım fonları, son yıllarda hızlı büyüme gösterdi. 20 yıl önce 4,8 trilyon dolar düzeyinde olan küresel alternatif yatırım fonlarının büyüklüğü bugün 22 trilyon dolar seviyesine ulaşmış durumda. Türkiye’de de 2014’te SPK’nın ilgili tebliğleri sonrası kurulmaya başlayan alternatif yatırım fonları, 10 yıllık geçmişine rağmen her geçen yıl portföy büyüklüğünü katladı.

Çamlıbel’in verdiği bilgilere göre Türkiye’de alternatif yatırım fonlarının büyüklüğü temmuz ayı ortası itibarıyla geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 154 artarak 283,5 milyar TL’ye ulaştı. Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarının toplam büyüklüğü temmuz ortası itibarıyla 184,19 milyar lira, Gayrimenkul Yatırım Fonlarının toplam büyüklüğü de 99,3 milyar lira düzeyine ulaştı.

2019 sonunda 8,1 milyar lira olan alternatif yatırım fonlarının bugün 273,3 milyar liraya büyüklüğe ulaşmasının ardında yatan nedenleri Çamlıbel, “GSYF yatırımı ile uluslararası başarı yakalayan girişimlerin yatırımcısını yüksek performansları ile memnun etmesinin yanı sıra, bu fonların avantajlarının giderek fark edilmesi, BES’lerin GSYF’lere olan ilgisinin artması ve SPK’nın fonların gelişimi için getirdiği düzenlemeler yer alıyor” diye özetledi.

Faiz indirimleri girişimlere yarayacak

Günümüzde ülkelerin ekonomik düzeyini ve rekabet gücünü belirleyen en önemli konuların başında yenilik oluşturma yeteneği ve bunların yeterli oranda desteklenmesi geldiğini belirten Çamlıbel, “Ancak, yenilik oluşturacak girişimciler, yeni fikirlerini, üretimlerini hayata geçirebilmeleri için finansman ihtiyacını karşılayamıyor ya da karşılamakta zorlanıyorlar. Burada devreye alternatif yatırım fonları giriyor” dedi.

Alternatif yatırım fonlarının önümüzdeki dönemde ülke ekonomisine katkısının daha da artmasını beklediklerini kaydeden Çamlıbel, şunları söyledi: “Gelişmiş ülkelerde faiz indirimine paralel olarak yatırım iştahında artış yaşanacak. Türkiye girişim ekosisteminin de bundan pay almasını bekliyoruz. Girişim sermayesi yatırım fonları sayesinde yatırımcılar, başarılı girişimlerin ve yatırımların desteklenmesine katkı sağlayarak, ekonomik büyüme ve inovasyonun teşvik edilmesine yardımcı oluyor. Söz konusu girişimler, ciddi oranda istihdam sağlarken, ihracat yapıyor, ithalatın önüne geçerek ülkenin ödemeler dengesine, teknolojik gelişimine katkıda bulunuyor. GSYF’ler diğer taraftan alternatif getiri arayan kurumsal ve bireysel yatırımcılar için de riskli ama uzun vadede yüksek getiri vadediyor.”

Konuta erişimi kolaylaştıracak

Alternatif yatırım fonları sektöründe gelecek dönem beklentileri artıran diğer bir konu da gayrimenkul yatırım fonlarına yönelik. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından Gayrimenkul Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği’nde yapılan değişiklikle proje gayrimenkul yatırım fonu (Proje GYF) kurulmasının önü açıldı. Yani artık bu fonlar topraktan gayrimenkul projesine yatırım yapabilecekler.

Gayrimenkul yatırım fonlarının, yüksek faiz ve yüksek fiyatlar nedeniyle konuta ve gayrimenkule erişimin zor olduğu dönemde yatırımcılara önemli fırsat penceresi açtığına dikkat çeken Çamlıbel, şunları söyledi: “Türkiye’de gayrimenkul yatırım fonu piyasası son yıllarda hızlı büyüme başarısı gösterdi. GYF’ler sayesinde yatırımcılar, kendi başlarına alamayacakları AVM’lere, otel, lojistik veya iş merkezi gibi ticari mülklere, konut projelerine veya her tür arsaya yatırım yapabiliyor. Ayrıca gayrimenkullerin değer artışından ve kira gelirinden faydalanabiliyor. SPK’nın son yaptığı ‘proje GYF’ düzenlemesinin de hem sektöre hem de ekonomiye önemli katkı sunmasını bekliyoruz. Bu düzenleme sayesinde konut piyasasına yönelen likidite artacak, piyasanın şeffaflığı gelişecek ve özellikle İstanbul gibi bölgelerde kentsel dönüşüm hızlanacak. Bunun yanında mevzuat değişikliği sonrasında nitelikli yatırımcıların değerlendirebileceği fon sayısı ve çeşitliliği de artacak, pazarın büyümesine katkı yapacak. Proje GYF’lerin sağlayacağı finansmanla birlikte konut arzının artması, buna bağlı olarak da konut fiyatları üzerindeki yukarı yönlü piyasa baskısının azaltılması öngörülüyor. Bu sayede konuta yönelik erişilebilirliğin artırılması hedefleniyor.”

Re-Pie Portföy’ün faaliyetlerine 2015 yılında başladığını belirten Çamlıbel, şirketin toplam portföy büyüklüğünün 2024 yılı temmuz ayı itibarıyla 71,8 milyar lira seviyesine ulaştığını belirtti. Çamlıbel, "Re-Pie Portföy’ün 40 adet girişim sermayesi yatırım fonunun toplam büyüklüğü 37,63 milyar lirayı aştı. Bu büyüklükle şirket, GSYF pazarında yüzde 20,43 payla lider konumda yer alıyor. Şirketin 36 adet gayrimenkul yatırım fonunun toplam büyüklüğü ise yaklaşık 25,51 milyar lirayı buldu. Şirket GYF pazarında da yüzde 25,70 payla lider konumda. Şirketin ayrıca, 12 adet menkul kıymet yatırım fonu ve 2 adet de yönetimini gerçekleştirdiği emeklilik yatırım fonu bulunuyor" dedi.

Re-Pie Portföy’ün kuruluş amacının Türkiye girişim ekosisteminin gelişimine öncülük etmek olduğunu belirten Çamlıbel, şunları söyledi: “Re-Pie Portföy’ün Türkiye’nin girişim ekosistemine ilk yatırımı Getir ile oldu. Ekim 2018’de Getir GSYF’yi kurduk. O tarihten bugüne 100’e yakın şirkete yatırım yaptık. Türkiye girişim ekosisteminde bu büyüklükte yatırım yapan başka kurum ve kuruluş bulunmuyor. Girişim ekosisteminin dinamo görevini üstlenen Re-Pie Portföy aynı zamanda bu girişimlerin gelişip büyümesini sağlayarak ülke ekonomisine de katkı sağlıyor. Re-Pie Portföy fonlarının yatırım yaptığı şirketler arasında Colendi, ACE Games, İkas, Modanisa ve EasyCep gibi unicorn adayları, uluslararası para transferi alanında hızlı büyüyen girişimlerden PayPorter, yenilenebilir enerji sektörüne yatırım yapan ARF Bio ve halka arza hazırlanan mobilite alanında faaliyet gösteren BinBin yer alıyor.”

Çamlıbel’in gayrimenkul yatırım fonlarıyla ilgili de verdiği bilgilere göre Re-Pie Portföy’ün Bursa’nın en büyük karma projesi olan Downtown AVM için kurduğu GYF, 4,96 milyar lirayı geçen büyüklüğü ile tüm GYF’ler arasında lider konumda. Re-Pie Portföy tarafından kurulan Artnouve GSYF ise, Akdeniz çanağının en sürdürülebilir ve nitelikli yaşam merkezi projesini hayata geçirmek üzere kuruldu ve 12,32 milyar lirayı geçen büyüklüğü ile tüm GSYF’ler arasında lider konumda yer alıyor.

Alternatif yatırım fonlarına yatırım dijitalleşti

Türkiye’de alternatif yatırım fonlarını portföylerine işleyen bireysel yatırımcı sayısı şimdiye kadar potansiyelin çok altında kaldı. Zira, nitelikli yatırımcılar portföylerine herhangi bir GSYF ve GYF eklemek istediğinde, o fonu ihraç eden portföy yönetim şirketine bizzat başvurmak durumundaydı. Bizzat yapılan bu başvuruda saklama hesabı açılması için yüzlerce bir sözleşmenin her sayfasının tek tek imzalanması gerekiyordu. Farklı portföy yönetim şirketlerinin fonlarını portföyüne eklemek için yatırımcının bu işlemi yeniden yapması şarttı. Haziran ayında devreye alınan Fonmap mobil uygulaması ile artık alternatif yatırım fonlarına dijital ortamda erişilebiliyor. Uygulama ile yatırımcılar, uygulamanın anlaşmalı olduğu portföy yönetim şirketlerinin ihraç dönemi süren fonlarının katılma paylarını alabiliyor.