Bir asır önce şehit olan Tayyare Binbaşı Fazıl Bey’in cenaze töreni görüntüleri ortaya çıktı

Kenan YEŞİL/İZMİR, (DHA)- İZMİRLİ araştırmacı Bedri Cumhur Doğu, 27 Ocak 1923 tarihinde öğrencisi Emin Bey ile çıktığı eğitim uçuşunda geçirdiği kazada şehit olan Milli Mücadele kahramanı Şehit Tayyare Binbaşı Fazıl Bey'in cenaze töreni görüntülerini ortaya çıkardı. 1,5 dakikalık görüntüde Balkan Savaşı, Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı'nda görev yapan, Milli Mücadele sonrası İzmir'de kurulan Tayyare Mektebi'nde birçok uçuş dersi veren ve pilot yetiştiren Binbaşı Fazıl Bey ve öğrencisinin cenazesinde, bugünkü Konak Pier mevkisinden Hükümet Konağı'na doğru askerlerin ve din adamlarının ve cenazelerin top arabasıyla geçişi yer alıyor.
Türk havacılığının ilklerinden olan Milli Mücadele kahramanı Şehit Tayyare Binbaşı Fazıl Bey, Balkan Savaşı, Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı'nda görev yaptı. Savaştığı cephelerde üstün başarı gösteren Binbaşı Fazıl Bey, Birinci Dünya Savaşı sırasında İstanbul'u bombalamak isteyen dakikada 5 bin mermi atan 10 İngiliz uçağına karşı tek başına mücadele etti ve İstanbul semalarında ilk hava çatışmasında 7 yerinden yaralandı, 2 parmağını kaybetti. Kurtuluş Savaşı döneminde de gökyüzünü düşmanla çarpışan Binbaşı Fazıl Bey, İzmir işgal edildikten sonra tayyaresi ile İzmir'e ilk inen isim oldu. Milli Mücadele sonrası İzmir'de kurulan Tayyare Mektebi'nde birçok uçuş dersi veren ve pilot yetiştiren Binbaşı Fazıl Bey, 27 Ocak 1923 tarihinde öğrencisi ile çıktığı bir eğitim uçuşunda kaza geçirdi. Fazıl Bey, öğrencisi Emin Bey ile birlikte şehit oldu, Kadifekale Hava Şehitliği’ne defnedildi.
İzmirli araştırmacı Bedri Cumhur Doğu, Binbaşı Fazıl Bey ve öğrencisi Emin Bey'in şehit oluşunun 100'üncü yılında yaptığı araştırmada ulaştığı önemli belge ve görüntüleri paylaştı. Kültür ve Turizm Bakanlığı arşivinde araştırma yapan Bedri Cumhur Doğu, hava şehitleri Binbaşı Fazıl Bey ve öğrencisi Emin Bey için yapılan cenaze töreniyle ilgili görüntülere ulaştı.
MİLLİ KAHRAMAN
Şehit Tayyare Binbaşı Fazıl Bey'in, Türkiye'nin ilk tayyare pilotlarından olduğunu ifade eden Bedri Cumhur Doğu, Milli Mücadele’de büyük yararlılıklar gösterdiğini belirtip, "İzmir ile olan bağlantısı ise 27 Ocak 1923 tarihinde İzmir'de eğitim uçuşuşunda düşerek şehit olması ve bu önemli tarihin Hava Şehitleri Günü olarak 1926'dan 1935 yılına kadar kutlanıyor olmasıdır. Binbaşı Fazıl Bey, 25 Ekim 1918 tarihinde İstanbul'da 10 İngiliz uçağını tek başına püskürterek 7 yerinden yaralanarak, 2 parmağını kaybetmesine rağmen İngiliz mitralyözlerinden yaklaşık 5 bin mermi yemesine rağmen İstanbul üstünden uzaklaştırmış kahramandır. Tek eli ile uçağını Yeşilköy Havalimanı'na indirmeye başarmıştır. Sadece İstanbul değil, 1912'den itibaren Birinci Dünya Savaşı ve diğer savaşlarda çeşitli yararlılıklar göstermiştir. Çanakkale'de, Irak'ta Kut-ul Amare'de savaşmış büyük bir milli kahramandır" dedi.
ÇEŞİTLİ ARAŞTIRMALAR SIRASINDA ARŞİVDEN ÇIKTI
Cumhuriyetin ilanının ve Binbaşı Fazıl Bey'in şehadetinin seneyi devriyesi olması nedeniyle çeşitli araştırmalar yaptığını aktaran Doğu, "Bu araştırmalar sırasında Kültür ve Turizm Bakanlığı arşivinde yaklaşık 1,5 dakikalık bir görüntüyle karşılaştık. Bu görüntü, Binbaşı Fazıl Bey ve öğrencisi deniz astsubayı Emin Bey'in şehadeti sonrasındaki cenaze merasimini gösteriyor. Bunlar daha önce yayınlanmamıştı. Bunları tespit ettik. Görüntülerde, bugünkü Konak Pier mevkiinden Hükümet Konağı'na doğru askerlerin ve ardından din adamların geçişini görüyoruz. Sonrasında Binbaşı Fazıl Bey'in ve arkasında Emin Bey'in cenazelerinin bir top arabasında Hükümet Konağı'na doğru götürülmesi görüntülerde yer alıyor. Aralarda ise uçağının kanatları ve pervanesini taşıyan askerler olduğunu görüyoruz. Bu arada arka tarafta kıdemli askerler arasında Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün olabileceğini düşünüyoruz. Çünkü çeşitli kaynaklarda Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün İzmir'de olduğu bilinmektedir. Binbaşı Fazıl Bey'in cenazesine katıldığını çeşitli kaynaklar aktarmaktadır" diye konuştu.
'DEFİN SIRASINDA MEZARININ BAŞINDA KAZIM KARABEKİR PAŞA VAR'
Bedri Cumhur Doğu, şöyle devam etti:
"Daha sonra ise Kadifekale Şehitliği’ne, defin işlemine geçiliyor. Burada çeşitli din adamlarının defin sırasında bulunduklarını görüyoruz. Defin sırasında mezarının başında Kazım Karabekir Paşa var. Hemen yanında bir din adamı cenaze duasını yaptırdığı ve sonrasında Gazi Paşanın yaveri Salih Bozok'un bir konuşma gerçekleştirdiğini görüyoruz. Bu görüntüler sayesinde şehadetinin 100'üncü yıl dönümü sebebi ile ruhunun şad olmasını diliyorum. Böyle bir kahramanın Kadifekale Şehitliği'nde yatmasının İzmir için çok büyük bir şeref olduğunu düşünüyorum."
'İŞGAL DÖNEMİNDE İZMİR'E UÇAĞI İLE İNEN İLK KİŞİ BİNBAŞI FAZIL BEY'DİR'
Şehit Tayyare Binbaşı Fazıl Bey'in askeri kahramanlıklarına da değinen Doğu, ""İşgal yıllarında Binbaşı Fazıl Bey Anadolu'nun birçok yerinde hava kuvvetleri adına görev yapmaktaydı. İlk hava pilotlarımızdan biridir. İşgal döneminde İzmir'e uçağı ile inen ilk kişi Binbaşı Fazıl Bey'dir. 1914'te Çanakkale'de, 1916'da Irak'ta Kût'ül-Amâre'de, 1918'de İstanbul'da İngiliz mitralyözlerine 5 bin mermisine karşılık tek başına mücadele etmiştir. Uşak'ta bulunan 2'nci uçak bölüğünün ismini Kartal Müfrezesi olarak da değiştiren Fazıl Bey'dir. Bunun sebebi ise tayyaresinin sağ ve sol yanına bomba taşıyan kartal resmi çizdiği için bundan dolayı bölüğün ismi 'Kartal Müfrezesi' olarak geçmektedir. Türkiye'de Fazıl Bey Caddesi isminde yalnızca bir sokak vardır o da Karşıyaka'dadır" ifadelerini kullandı.

​