Cinsel gelişim sorunu olan sporcuların, kadınlar kategorisinde yarışması

2024 Paris Olimpiyatları’nda en çok konuşulan konulardan biri, cinsel gelişim sorunu olan sporcular oldu. Çocuk Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Hüseyin Özbey, cinsiyet tartışmalarının odağındaki Cezayirli boksör Imane Khelif’in kadınlar kategorisinde yarışmaması gerektiğini belirterek “Olimpiyatlarda en sık tespit edilen cinsel gelişim sorunu, androjen (testosteron) duyarsızlığıdır. Androjenin özellikle kaslar üzerindeki etkisi kişiye performans üstünlüğü sağlar. Bu sebeple, bu sporcularda vücut tarafından sentez edilen testosteron doğal yoldan elde edilen doping gibi kabul edilmelidir” dedi.

Cinsel gelişim kusurlarına (Disorders of Sexual Development - DSD), akraba evliliğinin sık görüldüğü toplumlarda daha çok rastlanıyor. Medicana Ataköy Hastanesi Çocuk Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Hüseyin Özbey; cinsel gelişim kusurlarının genetik (kromozom) ve gonad (testis ve over) yapılarına göre sınıflandığını belirterek çeşitli bilgilendirmelerde bulundu.

Prof. Dr. Hüseyin Özbey, “Bu kişilerin genetik yapısı, cinsel organlarının yapısı ve fonksiyonları ile cinsel kimlikleri arasında uyumsuzluk vardır. Bir bebeğin genetik yapısı XX ya da XY olsa bile, cinsel organı normal gelişmeyebilir veya yetersiz gelişerek şüpheli bir görüntüde olabilir. Bunun nedenleri arasında salgılanan hormonların hedef organlarda yetersiz etki göstermesi ya da hiç etki gösterememesi olabilir. Bebeğin testis ve over yapısı bozuk olduğunda, bu kez hormon sentez kusuru olabilir ve benzer şekilde cinsel organı normal olarak gelişemeyebilir” açıklaması yaptı.

Cinsel gelişim kusuru olan bebek ve çocuklara sıklıkla geç tanı konulduğunu vurgulayan Prof. Dr. Özbey, “Bu hastaların uzmanlaşmış bir komisyon tarafından çok yönlü olarak ele alınması gerekir. Sıklığı giderek artan çift taraflı inmemiş testis ve ağır hipospadiaslı çocukların da bu yönden dikkatle ele alınmaları gerekir” dedi.

“Cezayirli boksör, kromozom yapısı nedeniyle genetik olarak erkektir”

Prof. Dr. Hüseyin Özbey, 2024 Paris Olimpiyatları’ndaki cinsiyet tartışmalarına da değindi. Prof. Dr. Özbey, cinsiyet kromozom testini geçemeyen Cezayirli boksör Imane Khelif’in kadınlar kategorisinde finale yükselmesinin ardından şunları söyledi: “Imane Khelif, cinsel gelişim sorunu olan bir birey olarak tanımlanmalı. Kromozom yapısının XY olduğu belirtilen bu sporcuda, vücut yapısının özellikleri göz önüne alındığında muhtemelen “androjen duyarsızlığı” olabilir. Duyarsızlık nedeniyle cinsel organ yapısı tam gelişmeden doğan bu kişiler, bebeklikten itibaren kız çocuğu olarak yetiştiriliyor. Tanı konulduğunda ise (testislerin fark edilmesi, adet olamama gibi sebeplerle) ne yazık ki erişkin olmuşlardır. Bu sporcu, kız çocuğu olarak yetiştirilmiş olsa bile, kendisini kız kimliğinde görse bile, kromozom yapısı ve testosteron hormonu salgılayan testislerinin olması nedeniyle genetik olarak erkektir” diye konuştu.

“Bu sporcular haksız rekabete sebep olabilir”

Olimpiyat oyunlarında cinsel gelişim sorunu olan kişilerin yarıştığı ancak diskalifiye edildiği birçok örnek olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Hüseyin Özbey son olarak şunları söyledi:

“Kadınlar kategorisinde yarışıp, cinsiyet testi sonrası diskalifiye edilen Avusturyalı kayakçı Erik Schinegger iyi bilinen bir örnektir. Bu gruptaki bir diğer sporcu ise 2009 Olimpiyatlarında 800 m koşucusu Caster Semenya’dır. Olimpiyatlarda en sık tespit edilen cinsel gelişim sorunu androjen (testosteron) duyarsızlığıdır. Androjenin (testosteron) cinsel organ gelişimini sağlamayıp, diğer organlar, özellikle kaslar üzerindeki etkisi kişiye performans üstünlüğü sağlar. Bu sebeple, bu sporcularda vücut tarafından sentez edilen testosteron doğal yoldan elde edilen doping gibi kabul edilmelidir. Yani bu sporcular haksız rekabete sebep olmaktadır ve yarışmalarda kadınlar kategorisinde yarışmamaları gerekir.”