HİTMERde yeni ilaçların tasarım ve geliştirilmesi için çalışmalar sürüyor

Türkiye’de ilaç Ar-Ge faaliyetlerinin arttırılması ve bu alanda uluslararası düzeyde bilimsel çalışmalar yapmak amacıyla geçtiğimiz yıl kurucu dekan Prof. Dr. Serdar Durdağı’nın öncülüğünde kurulan Bahçeşehir Üniversitesi (BAU) Eczacılık Fakültesi, Hesaplamalı İlaç Tasarım Merkezi (HİTMER) ile de çalışmalarına devam ediyor.

Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Dekan Prof. Dr. Serdar Durdağı, amaçlarının diğer Eczacılık fakültelerinden farklı olarak bilimsel çalışmalarda, yapay zekâ teknolojilerinin ilaç tasarım ve geliştirilmesine odaklanan uzman öğrenciler yetiştirmek olduğunu ifade etti.

Yeni ilaçların tasarım ve yeniden konumlandırılması konularında Türkiye’nin önde gelen isimlerinden olan Prof. Dr. Serdar Durdağı’nın Dekanlığını yürüttüğü fakülte, dünya standartlarında ilaç Ar-Ge çalışmalarını aralıksız sürdürüyor. Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin yürütücülüğünde İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) tarafından 2021 yılında desteklenen ve Türkiye’de ilk kez kurulan “Hesaplamalı İlaç Tasarım Merkezi-HİTMER”, Tıp Fakültesi ile birlikte Eczacılık Fakültesi öğrencileri içinde önemli bilimsel projelerde yer alma fırsatı sunuyor. Bu merkezde farklı hastalıkların tedavilerine yönelik olarak protein bağlanma dinamiklerinin simülasyon ve analizlerinin yapılması, modellerin ve programlama kodlarının geliştirilmesi; protein/ilaç, protein/protein ve protein/DNA etkileşimlerinin analizleri; proteinlerin bağlanma bölgelerinin tanımlanması, yüksek çıktılı sanal tarama ve yeni protokollerde uygulanmak amacıyla küçük organik moleküllerin kimyasal tasarımı gibi konuları üzerine çalışmalar yürütülüyor.

“Geliştirilecek ilaçlar daha rasyonel ve kişiye özgü”

Dekan Prof. Dr. Serkan Durdağı, “Türkiye’de ilk kez kurulan Hesaplamalı İlaç Tasarım Merkezi’nde bilgisayar destekli ilaç tasarım çalışmaları yapıyoruz. Böylelikle geliştirilen ilaçlar rasyonel, kişiye özgü ve yan etkileri daha az oluyor. Farklı hastalıklara karşı yeni ve etkin ilaçları çok daha kısa sürede belirleyebiliyoruz. Özellikle yapay zekâ tabanlı yaklaşımlarla yeni ilaçların geliştirilmesi ve belirlenmesi bizim için çok önem arz ediyor. COVID-19’u ne kadar geride bırakmış gibi görünsek de her an yeni pandemilerle karşı karşıya kalabiliriz. Bu ihtimale karşı daha etkili, hızlı ve doğru ilaçların geliştirilmesi için burada çalışmalar yapıyoruz. HİTMER’de lisans, yüksek lisans, doktora, ve doktora sonrası öğrencilerimiz ulusal ve uluslararası projeler de yer alabiliyor. Eczacılık ve tıp fakültesi öğrencilerimiz katıldıkları projeler ile kendilerini geliştirebiliyor ve ilaç geliştirmenin tüm aşamalarına burada şahit olabiliyor. Eczacılık Fakültemizin vizyonu akademik kariyer düşünen ve Ar-Ge çalışmalarında yer almak isteyen öğrenciler yetiştirmektir. Bu yönde geliştirdiğimiz fakülte programına baktığımızda, Türkiye’deki diğer fakültelerden çok daha farklı olduğunu görebiliriz" dedi.

“Yurtiçi ve yurtdışında birçok kurum ile bilimsel iş birliği yapıyoruz"

Yurtiçi ve yurtdışında birçok kurum ile bilimsel iş birlikleri yaptıklarını belirten Prof. Dr. Durdağı sözlerini şöyle devam etti: “Birinci yıldan itibaren öğrencilerimiz mezun olduklarında en az bir programlama diline hakim olsun diye Üniversitemizin Yapay Zeka mühendisliği ve Yazılım Mühendisliği bölümleri ile iş birliği yapıyoruz. Fakültemizin birinci yılında kodlamaya dair bilgilerini ve tecrübelerini artırıyoruz. 2’inci ve 3’üncü yıllarında ise kodlama ile öğrendikleri bilgileri yeni ilaçların tasarım ve geliştirmesi çerçevesinde rahatlıkla kullanabiliyorlar. Bunun dışında zorunlu olarak ders programına koyduğumuz moleküler modelleme ve moleküler simülasyonlar gibi derslerimiz var. Eczacılık düşünen ve Eczacılık Fakültesi’ni tercih etmek isteyen öğrencilere Bahçeşehir Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nin laboratuvarlarını gezmeye davet ediyorum. Akademisyenlerimiz burada onlara çok daha detaylı bilgiler verecektir. Öğrenci laboratuvarlarımızı bu yıl tamamladık ve Fakültemizdeki öğrenci ve araştırma laboratuvarlarımızın imkanları olarak en üst seviyede olduğunu söyleyebilirim.”

“Burada etkili ve deneyimli bilim insanları ile ve iyi bir alt yapıda çalışma fırsatı var”

HİTMER’de çalışmalarına devam eden BAU sinirbilim programında doktora öğrencisi Okan Sezgin, yaptıkları çalışmalar ile ilgili şu bilgileri verdi: “8 yıldan beri bu alana yönelik bir ilgim vardı. Bundan dolayı moleküler modelleme ve çeşitli istatistiksel mekanik tabanlı araştırmalara yönelik çalışmalar yapmak istiyordum. HİTMER’de de buna dair bir fırsat yakalayıp çalışmalara başladım. Burada etkili ve deneyimli bilim insanları ile iç içe ve iyi bir alt yapıda çalışma fırsatı yakalayabiliyoruz. Oluşturduğumuz modeller ile çok daha hızlı ve etkin ilaç taramaları yapabiliyoruz. Bu durum günümüzde yapay zekâ gibi çeşitli destekleyici modeller ile gelişmekte. Biz de buna ayak uydurmaya hatta öncülerinden olmaya çalışmaktayız."