Kalın bağırsak kanseri artık sadece yaşlılık hastalığı değil

Annesini ve ağabeyini genç yaşta kalın bağırsak kanserinden kaybeden Mardinli 26 yaşındaki Onur Cevheroğlu, aynı kadere 3. evrede yakalandı. Tanının bir yıl önce tesadüfen koyulduğuna dikkat çeken Cevheroğlu, “Kimse kaderini tesadüflere bırakmasın ve zamanında gerekli tetkikleri, taramaları yaptırsın” derken, Prof. Dr. Cem Terzi erken başlangıçlı kolorektal kanserlerin küresel olarak artış gösterdiğini söyledi. Terzi, “Maalesef genç erişkinler için alarm zilleri çalıyor. 2023’de yayınlanan bir araştırmaya göre, 1995’te 10 kalın bağırsak kanserli hastanın biri 55 yaşın altında iken bugün tanı konulan her 5 hastadan biri bu yaşın altında. Kolonoskopi kolorektal kanseri önleme ve erken teşhis için harika bir araç, ancak yeterince yararlanamıyoruz.” dedi.

Anne ve ağabeyini kaybetti

Mardin’de yaşayan Onur Cevheroğlu (26) annesini ve ağabeyini hayattan koparan kalın bağırsak kanseri tanısının 2023 Aralık’ta konulduğunu söyledi. Kalın bağırsak kanserinin ailesinde ilk kez annesi Sadiye’de görüldüğünü, ardından aynı tanıyı ağabeyi Ferhat’ın aldığını belirten Onur Cevheroğlu, şöyle konuştu: “Annemi 42, ağabeyimi 24 yaşındayken bu hastalıktan kaybettim. Annemi kaybettiğimde 2, ağabeyimi kaybettiğimde 18 yaşımdaydım. Ağabeyime tanı koyulduktan sonra bana kolonoskopi yapıldı, temiz çıktı. Sonrasında başka bir tetkik yaptırmadım. 2023 Aralık’ta apandisit ameliyatı oldum, bu süreçte yaşadığım sıkıntılar üzerine kolonoskopi yapıldı ve kalın bağırsak kanseri tanısı aldım. Tesadüfen ortaya çıktı. 3. Evreymiş. Ocak 2024’te İzmir’e Acıbadem Kent Hastanesine geldim. Prof. Dr. Cem Terzi ameliyatımı gerçekleştirdi, sonrasında memlekete döndüm. Ameliyat sonrasında Diyarbakır’da kemoterapi gördüm. 12 kür sonunda 3 ayda bir kontrole çağrıldım. Kontrol için çekilen PET CT’de lenflerde nüks saptandı, geçen Aralık sonunda bir kez daha ameliyat masasına yattım. Şimdi iyiyim. Biri kız üç kardeşim var. Hepsine kolonoskopi yapıldı ve normal çıktı. Ancak bu kez tedbiri elden bırakmayacağız ve gerekli kontrolleri zamanında yaptıracağız. Başıma gelenlerden sonra kontrollerin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha anladım. Arabalarımıza verdiğimiz değeri kendimize vermiyor, arabaları kontrolden geçirtip kendimizi hiçe sayıyoruz. Oysa yılda bir yaptıracağım kontrolle bir şey kaybetmeyiz ama sağlığımızı, canımızı kazanırız.”

Kalın bağırsak kanseri artık sadece yaşlılık hastalığı değil

Öte yandan Acıbadem Kent Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Kolerektal Cerrah Prof. Dr. Cem Terzi, hastası Onur Cevheroğlu’nun kalın bağırsak kanserinin genç erişkin olarak örnek vaka olduğunu söyledi. Cevheroğlu’nda tek şikayetin karın ağrısı olduğunu, apandisit ameliyatından sonra geçmeyince yapılan kolonoskopi ile tesadüfen kalın bağırsak tanısı koyulduğunu belirten Prof. Dr. Terzi, şöyle devam etti: "Hastamızın durumu şimdi iyi. İlk kez 18-19 yaşlarında yapılan tetkikte her şey normal çıkınca bir daha gerisini getirmemiş. Oysa genetik olarak bir risk varsa, sağlıklı kişilerde 5 yılda bir yapılan kolonoskopi, bu kişilerde 2 yılda bir yapılmalı. Bu hastamızın her iki yılda bir kontrol olması gerekiyordu. Bu vaka bize kolonoskopinin erken tanı için önemini ortaya koymaya yetiyor. Artık kalın bağırsak kanserini yalnızca yaşlı insanların hastalığı olarak görmememiz gereken bir noktadayız; genç erişkinler için alarm zilleri çalıyor! Vaka sayılarındaki artışla başa çıkmak için bu yeni durumun; erken yaşta ortaya çıkan kalın bağırsak kanseri nedenlerinin anlaşılması gereklidir. Genç yaşta başlayan kalın bağırsak kanseri (kolorektal kanser) olarak da adlandırılan erken başlangıçlı kolorektal kanser 50 yaşın altındaki bireylerde teşhis edilen kalın bağırsak kanseri olarak tanımlanır. Erken başlangıçlı kolorektal kanserler küresel olarak artış göstermektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) 2030 yılına kadar 20-49 yaş arası bireylerde kansere bağlı ölümlerin en önemli nedeninin kalın bağırsak kanserleri olacağı tahmin edilmektedir. Bu çok yeni ve korkutucu bir gelişme. Ülkemizde kanser istatistikleri istenilen düzeyde değil. Bu yüzden sıklıkla Batı kaynaklarından yararlanıyoruz. 2023 yılında Amerikan Kanser Derneği tarafından yayınlanan bir araştırmaya göre, 1995’te 10 kalın bağırsak kanserli hastanın bir tanesi 55 yaşın altında iken bugün tanı konulan hastaların beşte biri bu yaşın altındadır. Diğer endişe verici durum ilerlemiş kanser vakalarındaki artış. Kolonoskopinin kanser öncesi lezyonları tespit edip ortadan kaldırabilen bir tarama yöntemi olmasına rağmen erken evre tanıdan ziyade ilerlemiş vaka oranı artıyor. Oysa kolonoskopi kolorektal kanseri önleme ve erken teşhis için harika bir araçtır. Bundan yeterince yararlanamıyoruz. Kalın bağırsak kanserinde erken tanı alan hastalarda bu hastalıktan tamamen kurtulma oranı gelişmiş ülkelerde yüzde 90’dır. Bu imkanı hastalara yeterince sunamıyoruz maalesef. “

Genç hastalarda görülen şikayetler

Bir hastada makattan kanama ve açıklanamayan demir eksikliği gibi belirtiler varsa yaşından bağımsız olarak kanser olup olmadığının ciddi bir şekilde araştırılması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Cem Terzi sözlerini şöyle sürdürdü: “Hastaların yüzde 30’unda DNA’daki genetik hasar nesilden nesile geçer ve bunlar kalıtsal kalın bağırsak kanserleridir. Geri kalan yüzde 70 hastada ise DNA’daki genetik hasar, örneğin hava kirliliği gibi çevresel faktörlerle olur. Genç hastalarda en sık görülen kolorektal kanser belirtileri karın ağrısı, açıklanamayan kilo kaybı, dışkılama sıklığında, dışkı boyutunda veya görünümünde değişiklik ve makattan kanamadır. Makattan kanama, 50 yaş üstü yetişkinlerde vakaların yüzde 26’sında, genç vakaların yüzde 46’sında görülür. Gençler, gençliklerinden ötürü sağlıklı olduklarını varsayma eğilimindedir. Bu yüzden bazı belirtiler olsa da bunları ciddiye almazlar. Bir diğer sorun ise, bireylerin anüs veya dışkılama ile ilgili belirtileri dile getirmekten utanmalarıdır. Hekimlerin genç erişkinlerdeki belirtileri ciddiye almaları gerekir. Genç bir hastaya sadece basur (hemoroid) tedavisi verilmesi ama birkaç ay sonra metastatik (yayılmış) kolon kanserinin ortaya çıkması hiç istenilmeyen bir durum. Bu nedenle yakınmaları olan bir hastada sadece dışkıda gizli kan testi değil, kolonoskopi de yapılmalıdır.”