QUAD liderlerinden ortak Wilmington Deklarasyonu: “Bağımsız Filistin devletine olan bağlılığımız sürüyor”

Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QUAD) ülkeleri ABD, Japonya, Avustralya ve Hindistan’ın liderleri yayınladıkları Wilmington Deklarasyonu adlı ortak açıklamada, iki devletli çözümün bir parçası olarak İsrail’in meşru güvenlik kaygılarını dikkate alan bağımsız bir Filistin devletine bağlılıklarının sürdüğünü vurguladı.

ABD Başkanı Joe Biden, Japonya Başbakanı Fumio Kishida, Avustralya Başbakanı Anthony Albanese ve Hindistan Başbakanı Narendra Modi ABD’nin Delaware eyaletindeki Wilmington şehrinde yapılan Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QUAD) liderler zirvesinde bir araya geldi. Zirve sonrasında yayınlanan Wilmington Deklarasyonu adlı ortak açıklamada, QUAD ülkelerinin ortak değerler temelinde, hukukun üstünlüğüne dayalı uluslararası düzeni korumaya çalıştığı belirtilerek, QUAD’ın yaklaşık iki milyar insanı ve küresel gayrisafi yurtiçi hasılanın üçte birinden fazlasını temsil ettiği vurgulandı.

“Doğu ve Güney Çin Denizlerindeki durumdan ciddi endişe duyuyoruz”

QUAD ülkelerinin Hint-Pasifik bölgesinin önde gelen dört demokrasisi olarak, bölgede barış ve istikrarın korunmasından yana olduğu vurgulanan açıklamada, “Statükoyu güç veya baskı yoluyla değiştirmeyi amaçlayan her türlü istikrarsızlaştırıcı veya tek taraflı eyleme şiddetle karşı çıkıyoruz”ifadelerine yer verildi. İsim vermeden Çin’in denizlerdeki artan askeri faaliyetlerinin eleştirildiği açıklamada, “Doğu ve Güney Çin Denizlerindeki durumdan ciddi endişe duyuyoruz. İhtilaflı bölgelerin askerileştirilmesi ve Güney Çin Denizi’ndeki zorlayıcı ve tehlikeli manevralar konusunda endişelerimizi ifade etmeyi sürdürüyoruz” denildi. Artan tehlikeli manevralar da dâhil olmak üzere sahil güvenlik ve deniz milis gemilerinin tehlikeli şekilde kullanımının “kınandığı” vurgulanan açıklamada, “Ayrıca diğer ülkelerin açık deniz kaynaklarından faydalanma faaliyetlerini sekteye uğratma çabalarına da karşı çıkıyoruz” ifadeleri kullanıldı. Tarafların Kuzey Kore’nin BM Güvenlik Konseyi kararlarını ihlal eden balistik füze denemelerini de kınadığı kaydedildi.

“Nükleer silah tehdidi ya da kullanımı kabul edilemez”

Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik işgal girişimine de değinilen açıklamada, “Korkunç ve trajik insani sonuçları da dâhil olmak üzere Ukrayna’da devam eden savaşla ilgili derin endişelerimizi ifade ediyoruz” denildi. QUAD ülkelerinin egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı da dâhil olmak üzere BM ilkeleriyle uyumlu, uluslararası hukuka uygun, kapsamlı, adil ve kalıcı bir barışa duyulan ihtiyacı yinelediği vurgulanan açıklamada, “Bu savaş bağlamında, nükleer silah kullanımının ya da kullanım tehdidinin kabul edilemez olduğunu yineliyor, uluslararası hukukun korunmasının öneminin altını çiziyor ve BM ilkeleri uyarınca tüm devletlerin herhangi bir devletin toprak bütünlüğüne, egemenliğine veya siyasi bağımsızlığına karşı güç kullanma tehdidinde bulunmaktan veya güç kullanmaktan kaçınması gerektiğinin altını çiziyoruz” ifadeleri kullanıldı.

“Gazze’deki sivil can kayıpları kabul edilemez”

Açıklamada QUAD ülkelerinin Gazze’de yaşananlardan endişe duyduğu belirtilerek, bölgedeki büyük çaplı sivil can kayıpları ve insani krizin “kabul edilemez” olduğu vurgulandı. Tüm rehinelerin serbest bırakılmasının Gazze’de hızlı ve uzun süreli bir ateşkesin önünü açacağı kaydedilen açıklamada, “Gazze geneline ulaşan insani yardımların arttırılması ve bölgesel gerilimin önlenmesi yönündeki acil ihtiyacın altını çiziyoruz” ifadelerine yer verildi. Tüm taraflara yardım görevlileri de dâhil sivillerin hayatlarını korumak ve sivillere hızlı, güvenli ve engelsiz insani yardım ulaştırılmasını kolaylaştırmak için her türlü adımı atma çağrısı yapılan açıklamada, “Ayrıca, Hint-Pasifik ülkeleri de dâhil diğer ülkeleri sahadaki insani yardım ihtiyacını karşılamak üzere desteklerini arttırmaya çağırıyoruz” denildi.

“Çatışmanın bölgeye yayılması önlenmeli”

Gazze’nin gelecekteki yeniden inşasının uluslararası toplum tarafından desteklenmesi gerektiği vurgulanan açıklamada, “Hem İsraillilerin hem de Filistinlilerin adil, kalıcı ve güvenli bir barış içinde yaşamalarını sağlayacak iki devletli bir çözümün parçası olarak İsrail’in meşru güvenlik kaygılarını dikkate alan bağımsız bir Filistin devletine olan bağlılığımız devam etmektedir” ifadelerine yer verildi. İsrail’in yerleşim yerlerini genişletmesi ile şiddet ve aşırılık yanlısı eylemler dahil iki devletli çözüm ihtimalini zayıflatan her türlü tek taraflı eylemin sonlandırması gerektiği vurgulanan açıklamada, “Çatışmanın tırmanmasının ve bölgeye yayılmasının önlenmesi gerektiğinin altını çiziyoruz” ifadelerine yer verildi.

UQAD ülkelerinden Husi saldırılarına kınama

Husiler ve destekçilerinin Kızıldeniz ve Aden Körfezi’nden transit geçiş yapan uluslararası gemilere yönelik saldırılar gerçekleştirdiği hatırlatılan açıklamada, “Bölgeyi istikrarsızlaştıran, seyir hak ve özgürlükleri ile ticareti engelleyen, gemilerin ve gemilerdeki insanların güvenliğini tehlikeye atan bu saldırıları kınıyoruz” denildi.

Kapsamlı işbirliği sürecek

UQAD ülkelerinin ayrıca, sağlık güvenliği, deniz güvenliği, altyapı, kritik ve gelişmekte olan teknolojiler, iklim ve temiz enerji, siber güvenlik ve uzay gibi alanlarda karşılıklı işbirliğini sürdüreceği vurgulandı.