Tabyalar gün yüzüne çıkıyor

Tarihimize tanıklık eden, şehrin savunulması açısından büyük önem arz eden, ecdat yadigarı tabyaların hak ettiği değere kavuşması için Erzurum Valiliği himayelerinde birtakım çalışmalar gerçekleştirildi.

Şehrin çevresinde görüş açısı yüksek tepelere düşman baskın ve istilalardan korumak için inşa edilen tabyaları bizzat gezerek incelemelerde bulunan Vali Çiftçi, tabyaların korunması için genel bir emir yayımladı.

Ardından “Erzurum-Tarihin İzinde Ecdada Vefa Projesi” kapsamında 23 tabyayı, bakım, onarım ve temizliklerini yapmak üzere ilimizde faaliyet gösteren 23 kurum ve kuruluşun sorumluluğuna verdi.

Valilik tarafından kültürel ve doğal miras değerlerinin korunması hakkında genel emri yayımlandı.

Geçtiğimiz temmuz ayından bugüne kadar 20 tabyayı gezerek incelemelerde bulunan Vali Çiftçi’nin talimatıyla başlatılan çalışmalar kapsamında, tarihi mirasın korunması, turizm potansiyelinin harekete geçirilmesi ve bölgenin daha etkin kullanılabilmesi için şehrin etrafındaki 23 tabyayı da kapsayan genel bir emir yayımlandı. 9 Temmuz 2024 tarihinde “Kültürel ve Doğal Miras Değerlerinin Korunması” başlıklı emirde; tabii ve ekolojik denge ve tabii ekosistem değerinin bozulamayacağı, yaban hayatının tahrip edilemeyeceği, bu sahaların tarihi, kültürel ve ekolojik özelliklerinin kaybolmasına, değiştirilmesine sebep olan veya olabilecek her türlü müdahale ile toprak, su ve hava kirliliği gibi çevre sorunları oluşturacak iş ve işlemlerin yapılamayacağı hükümlerine yer verildi.

Ödüllü “Erzurum-Tarihin İzinde Ecdada Vefa Projesi” hayata geçirildi

Tabyaların korunması için atılan bir diğer önemli adım ise Erzurum-Tarihin İzinde Ecdada Vefa Projesi oldu. Projenin duyurusunda “Gerek 93 Harbi’nde Nene Hatun’un öncülüğünde Erzurum halkının Türk tarihine altın harflerle yazılmış destansı direnişini, gerekse milli birlik ve beraberliğimizi pekiştirmek ve Erzurum halkının sahip olduğu yüksek seciyeyi vurgulamak amacıyla Valilik tarafından “Erzurum-Tarihin İzinde Ecdada Vefa Projesi” hayata geçirilmiştir.” denildi.

Kültürel mirasın korunması noktasında hayata geçirilen proje kapsamında; Osmanlı- Rus Savaşı’nda Erzurum’un savunmasında hayati rol oynayan 23 Tabyanın, gönüllü 23 kurum, kuruluş ve STK’nın uhdesine verilerek bu kurumlar eliyle farkındalık oluşturulması hedeflendi. Kurum ve kuruluşların tarihi mekanları tanıtması, dönem dönem tabya bölgelerinde kültürel ve sanatsal etkinlikler düzenlenmesi, toplumsal duyarlılık faaliyetleriyle temizlik, tarihsel derlemeler ve belirlenecek diğer çalışmalarla çevresel koşulların iyileştirilmesi gibi faaliyetler planlandı. Yıl sonu itibarıyla da 23 kurum, kuruluş ve STK uhdesindeki tabyalarda gerçekleştirilecek faaliyetlerin oluşturulan bir kurul tarafından değerlendirilerek ödüllendirilmesi kararlaştırıldı.

Tabyaların korunmasına yönelik komisyonlar oluşturuldu

Tabyalarda yapılacak düzenlemeler ve faaliyetlerin aslına uygun bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için dört komisyon oluşturuldu. Tabyaların doğal bütünlüğü içerisinde etkin bir şekilde korunması, yaşatılması,

değerlendirilmesi, belli bir vizyon ve tema etrafında geliştirilmesi, toplumun kültürel ve eğitsel ihtiyaçlarıyla buluşturulması amacıyla oluşturulan komisyonlarda, alanında uzman akademisyenler ile kurum, kuruluş ve STK temsilcileri görev aldı.

Dağıtım planını Vali Çiftçi açıkladı

Erzurum-Tarihin İzinde Ecdada Vefa Projesi kapsamında 23 tabyanın gönüllü kurum, kuruluş ve STK’ların sorumluluğuna verildiği dağıtım toplantısı, Vali Mustafa Çiftçi başkanlığında gerçekleştirildi.

Erzurum’da faaliyet gösteren kamu kurum, kuruluş ve STK temsilcilerinin katıldığı toplantıda konuşan Vali Çiftçi, 19. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilen ve mimari açıdan birbirinden farklılık gösteren tabyaların eşsiz birer yapı özelliğine sahip olduğunu ancak ecdadımızın emaneti tabyaların oldukça bakımsız olduğunu gözlemlediğini ifade etti. Vali Çiftçi, kurulan komisyonlar ve hazırlanan dağıtım planı ile tabyaların hak ettiği noktaya yeniden getirileceğinin altını çizerek tabyaların ihtiyacına uygun fonksiyonlanmasını amaçladıklarını belirtti. Sorumluluk noktasında başvuru yapan kurum ve kuruluşlar ile STK temsilcilerine teşekkür eden Vali Çiftçi, kurumların çalışmalarında bazı hususlara dikkat etmeleri gerektiğinin altını çizdi.

Tabyalarla ilgili çalışmalarda koordinasyon ve iş birliğine dikkat çekildi

Toplantıda dağılımı gerçekleştirilen tabyaların ilgili kurumlar tarafından fizibilite çalışmalarının yapılması, KUDAKA, Ulusal Ajans, DAP gibi kurumlara projeler hazırlanıp tarihi alanların yenilenmesi ve göz önüne çıkarılması, tabyaların temizlik, bakım, koruma ve fonksiyon kazandırma iş ve işlemlerinin yürütülüp, kurumların sorumlu olduğu tabyalarda kendi faaliyet alanlarıyla ilgili etkinlik ve çeşitli organizasyonlar düzenlemesi kararlaştırıldı. Toplantıda ayrıca kurumların sorumlu olduğu tabyalarda; yönlendirme tabelası, ışıklandırma, güvenlik kamerası vb. yapısal iyileştirmeleri tesis etmesine, restorasyon, peyzaj vb. çalışmalara ilişkin iş ve işlemlerinin Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü ile Erzurum Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü koordinesinde ilgili kurumlarla beraber yürütülmesine, 9 Kasım 2024 tarihine kadar kurum ve kuruluşların sorumlu oldukları tabyaların ilk temizlik ve çevre bakım çalışmalarını yapmasına ve ilk yarışma neticesinin belirlenmesine karar verildi. Toplantıda tabyalarda yapılacak tüm iş ve işlemlerle ilgili koordinasyon ve sekretarya işlemlerinin İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından yürütülmesi kararlaştırılırken ilerleyen dönemlerde tabyaların bulunduğu taşınmazlarla alakalı bir Master Planın hazırlanarak aplikasyon ve mobil uygulamalarla kolay erişim ve tanıtımlarının yapılması kararlaştırıldı.

Vali Çiftçi özellikle şehrimizde faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarının konuya olan ilgilerinin kendilerini ziyadesiyle memnun ettiğini belirterek, dağılımda başvurusu sırasının esas alındığını ve önümüzdeki günlerde diğer STK başvurularının da değerlendirileceğini belirtti.

Vali Çiftçi öncelikli olarak belirlenen tabyalardan Aziziye 1 Tabyası’nın Erzurum Valiliği ve YİKOB sorumluluğuna, Ahali, Küçük ve Büyük Palandöken Tabyaları’nın 9. Kolordu Komutanlığı uhdesine, Çobandede ve Dolangez Tabyalarının sorumluluğunun ise Erzurum Büyükşehir Belediyesi’ne verildiğini açıkladı. Diğer tabyaların dağılımları ise şu şekilde gerçekleşti.

1 ERZURUM VALİLİĞİ- YİKOB Aziziye-1 Tabya

2 9. KOLORDU KOMUTANLIĞI

Ahali Tabya

3 Küçük Palandöken Tabya

4 Büyük Palandöken Tabya

5 ERZURUM CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI-

CEKUT Şahap Paşa Tabya (Tafta Tabyası)

6 ERZURUM BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ-

ERAKUT

Çobandede Tabya (Süleymaniye

Tabyası)

7 Dolangez Tabya (Çelebi Tabyası)

8 ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ

Sivişli Tabya (Hamidiye Tabyası)

GENÇLİK VE SPOR İL MÜDÜRLÜĞÜ

9 YAKUTİYE KAYMAKAMLIĞI

Karagöbek Tabya (Mecidiye Tabyası)

YAKUTİYE BELEDİYESİ

10 PALANDÖKEN KAYMAKAMLIĞI

Aziziye- 2 Tabya

PALANDÖKEN BELEDİYESİ

11 İL EMNİYET MÜDÜRLÜĞÜ Büyük Höyük Tabya (Orta Höyük İlave

Tabya)

12 İL JANDARMA KOMUTANLIĞI Toparlak Tabya (Yıldırım Tabyası)

13 İL MÜFTÜLÜĞÜ Aziziye- 3 Tabya

14 GENÇLİK VE SPOR İL MÜDÜRLÜĞÜ Büyük Kiremitlik Tabya

ASKON- ERZURUM ŞUBESİ

15 İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ Mecidiye Tabyası

16 İL AFET VE ACİL DURUM MÜDÜRLÜĞÜ Uzunahmet Tabya (Mahmudiye Tabyası)

17 ERZURUM ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ORKUT İlave Tabya (Selimiye Tabyası)

18 KIZILAY ERZURUM ŞUBESİ Küçük Höyük Tabya (Kaburga Tabyası)

19 TÜRKİYE RADYO AMATÖRLERİ CEMİYETİ-

ERZURUM ŞUBESİ

Gez Tabya (Ahmediye Tabyası)

YEŞİLAY ERZURUM ŞUBESİ

20 ERZURUM TURİZM, TANITIM VE KALKINMA DERNEĞİ Küçük Kiremitlik Tabya

21 İNSANİ YARDIM VAKFI ERZURUM ŞUBESİ Orta Höyük Tabya (Orhaniye Tabyası)

22 EMİN EĞİTİM DERNEĞİ Ağzıaçık Tabya (Fatih Tabyası)

23 ÜLKÜ OCAKLARI EĞİTİM VE KÜLTÜR VAKFI ERZURUM ŞUBESİ Sütnişan Tabya (Hamidiye Tabyası)