ATB Başkanı Çandır: Yurt içi ve yurt dışı üretici enflasyonları tarımı dolaylı olarak etkiliyor

Antalya Ticaret Borsası ve Antalya Tarım Konseyi Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Ağustos ayı Tarım Girdi Fiyat Endeksi’ni (Tarım-GFE) değerlendirdi. Yurt içi ve yurt dışı üretici enflasyonlarının tarımı dolaylı olarak etkilediğini kaydeden Çandır, yurtdışı üretici enflasyonu YD-ÜFE’nin, Ağustos’ta aylık yüzde 1,95, yıllıkta ise yüzde 59,24 arttığına dikkat çekti

Tarım-GFE’nin aylık yüzde 6,94 ilan edildiğini belirten Çandır, “Bu rakam, endeksin ölçülmeye başladığı 2015 yılından itibaren Ağustos ayları ortalamasının 6 kat üzerinde ve açık ara rekor olarak ilan edilmiştir. Ağustos ayı için açıklanan tarımsal maliyet enflasyonu, aylık olarak kendi tarihi ortalamasının çok üzerinde ve rekor artış rakamlarına ulaştı. Temmuz ayında da benzer bir rekor kırılmıştı” dedi.

Tarım-GFE’nin Ağustos ayında yıllık yüzde 41,33 ilan edildiğini belirten Çandır, “Geçen yılki yüzde 135,06 düzeyinin üçte biri civarındadır. İlan edilen yıllık rakamın yüzde 31,63 olan ortalamaya yakın olması, gelecekteki düşüşü beklentilerini törpülemektedir” dedi.

Tarım-GFE’nin alt kalemlerine bakıldığında, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylıkta yüzde 7,01 ve yıllıkta ise yüzde 36,51’lik artış ilan edildiğini kaydeden Çandır, “Ağustos aylarının yüzde 1,25 olan ortalama verisine göre 6 kat daha yüksek ilan edilmiş bir rekor aylık artış söz konusu olmuştur” dedi. Çandır, tohumda aylık yüzde 6, enerjide yüzde 19,93, gübrede yüzde 18,07, ilaçta yüzde 1,89, veteriner hizmetlerinde yüzde 7,20, yemde yüzde 1,28, ve diğer kalemlerde ise yüzde 3,71 artış olduğunu belirtirken, yıllıkta tohumda yüzde 61,27, enerjide yüzde 42,93, gübrede yüzde 14,92, ilaçta yüzde 29,96, veteriner hizmetlerinde yüzde 105,88, yemde yüzde 25,63 ve diğer kalemlerde ise yüzde 89,07’lik artışa dikkat çekti.

Çandır şunları söyledi:

“Ağustos ayında da Temmuz’da olduğu gibi Tarım-GFE alt kalemlerinde sıra dışı rakamlar gözlenmiştir. Bunların en dikkat çekicisi enerji ve gübre kalemlerinde olmuştur. Yıllık rakamlarda ise veterinerlik ve diğer kalemleri dikkat çekmiştir. Enerjide aylık yüzde 19,93’lük rekor artış, geçen aydan devam eden artış eğiliminin sürdüğünü göstermiştir. Aylıkta yüzde 7,20 ve yıllıkta yüzde 105,88 artış ilan edilen veterinerlik hizmetlerindeki artış, hem aylık hem de yıllıkta rekor olmuştur”

TÜİK tarafından Ağustos ayı tarımsal üretici fiyat endeksi Tarım-ÜFE’nin yüzde 3,83 ile rekor olarak ilan edilirken, yıllıkta ise yüzde 76,35 ilan edildiğini hatırlatan Ali Çandır, “Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim, genel olarak üretici aleyhine seyretmişken Mayıs ve Haziran aylarında aylık ve yıllık düzeyde Tarım-GFE, Tarım-ÜFE’nin altında kalarak üretici lehine dönmüştü. Ağustos ayında bu durum aylıkta yeniden üretici aleyhine dönmüş, yani tarımsal girdi maliyetleri, ürün fiyatlarından daha yüksek artmaya başlamıştır. Önümüzdeki aylarda bu eğilimin devam etmesi, üretici kesimin birikmiş zararlarını artırmaya devam edecektir” diye konuştu.

Tüketici enflasyonu uyarısı

Yurt içi ve yurt dışı üretici enflasyonlarının tarımı dolaylı olarak etkilediğini kaydeden Çandır, yurt dışı üretici enflasyonu YD-ÜFE’nin, Ağustos’ta aylık yüzde 1,95, yıllıkta ise yüzde 59,24 arttığına dikkat çekti. Çandır, “Bu artış, Temmuz’daki rekor artıştan sonra Ağustos ayları ortalamasının üzerinde bir artış olmuştur” dedi. Yurt içi üretici enflasyonu Yİ-ÜFE’nin aylık yüzde 5,89 ile tarihi rekor kırdığını, yıllık ise yüzde 49,41 ilan edildiğini kaydeden Ali Çandır, “Bu eğilimler, genel olarak sektörün geçmişten gelen maliyet yükünü gelecekte de taşımaya devam edeceğini göstermektedir. Ancak bu ay da özellikle YD-ÜFE rakamının sıra dışı yüksek ilan edilmesi, Yİ-ÜFE rakamının da sıra dışı yüksek çıkmasına vesile olmuştur. Özellikle YD-ÜFE rakamının Ağustos ayında da ciddi yükselişini devam ettirmesi, önümüzdeki aylarda önce Yİ-ÜFE ve sonra da TÜFE rakamlarında yükselişi tetikleyecektir” diye konuştu.

Ağustos ayında üretici kesimdeki bu enflasyonlara karşılık tüketici enflasyonu TÜFE’nin aylıkta yüzde 9,09, yıllıkta ise yüzde 58,94 arttığını belirten Ali Çandır, “Tüketici taraftaki gıda enflasyonu ise Ağustos ayında aylık yüzde 8,48 ve yıllık yüzde 72,86 olarak ilan edilmişti. İşlenmemiş gıda enflasyonu ise Ağustos’ta aylık yüzde 5,58 ve yıllık yüzde 93,64 düzeyinde ilan edilmişti. Yaş meyve sebze enflasyonu ise aylık yüzde 9,31 ve yıllık 105,98 artış olarak ilan edilmişti. Tüketici taraftaki bu rakamlar; üreticilerin maruz kaldığı maliyet artışlarını, bu ay itibariyle tüketiciye yansıtabildiğini göstermektedir” değerlendirmesinde bulundu.