Bakan Ersoy: “133 arkeolojik kazı alanında çarpıcı gelişmeler elde ettik”

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, ‘Geleceğe Miras Sonsuz Efes’ sloganıyla yola çıkıldığını belirterek, “Türk bilim heyetleri tarafından yürütülen toplam 133 arkeolojik kazı alanında çarpıcı gelişmeler elde ettik” dedi.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Efes Antik Kenti Tanıtım Toplantısı ve Efes Dijital Müze Açılışı’nda basın toplantısına katıldı.

‘Geleceğe Miras Sonsuz Efes’ sloganıyla düzenlenen projenin toplantısında konuşan Bakan Ersoy, her yıl yaklaşık 10’dan fazla ülkeden çok sayıda bilim insanının katıldığını dile getirirken, Efes’te devam eden çalışmalarda bugüne kadar kentin yüzde 25’lik bir bölümünün kazıldığını da ifade etti.

Efes’teki onarımlar devam ediyor

Efes’teki tadilatlarla güçlendirme ve onarımlar yapıldığını vurgulayan Bakan Ersoy, “2018-2023 yılları arasında gerçekleştirdiğimiz çalışmalarda ise Efes Tiyatrosu’nun sahne yapısı girişinde güçlendirme amaçlı çelik takviye yapılmış, orkestra çukuru döşeme kaplaması yenilenmiştir. Oturma bölümleri ve merdivenlerinin restorasyonu gerçekleştirilmiştir.

St. Jean Giriş Takip Kapısı Restorasyonu İşi kapsamında tehlike arz eden taşlar sökülmüş, taşların onarımları yapılarak yeniden yerlerine yerleştirilmiştir. Kapının iç tonozu tekrar örülmüştür. Cephelerde gerekli kısımlarda taş tamamlamalar yapılarak derz onarımları yapılmıştır” dedi.

Yeni projeler hayata geçiriliyor

“Geleceğe Miras Sonsuz Efes” sloganıyla yola çıkıldığını belirten Bakan Ersoy, “Hepinizin bildiği üzere 2019 yılında Bakanlığımızca başlatılan ve ’12 aylık kazılar’ olarak bilinen ’kazıların yıl boyuna yayılması projesi’ ile Türk bilim heyetleri tarafından yürütülen toplam 133 arkeolojik kazı alanında çarpıcı gelişmeler elde ettik.

1700 yıl sonra yeniden konserlere ev sahipliği yapmaya başlayan Laodikeia Batı Tiyatrosu, orijinal 168 parçasıyla birlikte restore edilerek 13 asır sonra suyla yeniden buluşan Kibyra Çeşme Yapısı, tarih öncesine ışık tutan, dünya ölçeğinde çok önemli keşiflerin yapıldığı Taş Tepeler projesi kapsamında Göbeklitepe ve Karahantepe’de sürdürülen çalışmalarda ortaya çıkarılan insan ve hayvan heykelleri bu projenin güzide hediyelerindendir” şeklinde konuştu.

"Süreklilik kazandıracağız"

Yeni bir proje olan “Kazıların Yıl Boyuna Yayılması Projesi”nin kapsamının genişletildiğinin ve yabancı bilim heyetleri tarafından yürütülen kazı çalışmalarının da “12 aylık kazı” projesine dahil edileceğini açıklayan Bakan Ersoy, “Proje kapsamında, yabancı heyetlerin ülkemizde yasal çalışma sürelerinin sınırlı olması ve akademik takvimleri sebebiyle dar bir zaman aralığında gerçekleştirilen kazı ve restorasyon çalışmalarını yıl boyunca sürdürmek üzere Bakanlık adına Türk bilim insanlarından birer ’koordinatör’ görevlendireceğiz.

Yabancı kazı heyetlerimiz bu süreçte çalışmalarına elbette ki devam edecekler. Bakanlığımız adına görevlendirilecek ’koordinatör’ vasıtasıyla çalışmaların yıl boyunca kesintisiz devam etmesini sağlayacağız.

Efes Antik Kenti kazı ve restorasyon çalışmalarımız öncelikli olmak üzere yine Kültür ve Turizm Bakanlığı adına yabancı bilim heyetlerince yürütülen Hierapolis, Aphrodisias, Pergamon gibi kazılarımızı da bu proje kapsamına alacak; Bakanlığımızca üstlenilecek projeler yanında verilecek yoğun destek ile kazı ve restorasyon çalışmalarımıza Side, Olympos, Phaselis ve Syedra gibi alanlarda olduğu gibi ivme ve süreklilik kazandıracağız” ifadelerini kullandı.

“2024 yılında da bu alanlara 500 milyon TL ödeneği sağlayacağız”

Sadece 2023 yılında; Patara, Side, Olympos, Phaselis, Syedra Antik Kentlerinde yürütülen kazı ve restorasyon çalışmalarına toplam 400 milyon TL ödenek sağladığını vurgulayan Bakan Ersoy, “Son bir yılda sağlanan ödeneklerle bu alanlarda hızlıca aksiyon aldık. Kazı, proje ve restorasyon çalışmaları ile ziyaretçi sayısını 2019 yılına oranla yüzde 47 artırdık. 2024 yılında da bu alanlara 500 milyon TL ödeneği sağlayacağız.

Malumunuz yabancı heyetler tarafından Bakanlığımız adına gerçekleştirilen kazı çalışmalarının bütçesini kazıyı yapan ülkenin akademik birimleri sağlıyor.

Kültür ve Turizm Bakanlığı olarak Efes başta olmak üzere yabancı bilim heyetlerince gerçekleştirilen kazı ve restorasyon çalışmalarına da, bugün itibarıyla atayacağımız koordinatörlerle birlikte yoğun ekip, teknik ekipman ve bütçe desteği sunarak kazı ve restorasyon çalışmalarını tüm yıla yayacağız” dedi.

“Efes Dijital Deneyim Müzesi Projesi’ni hayata geçirdik”

Müzecilik alanında çığır açacak yeni bir projeyi hayata geçirdiklerini söyleyen Bakan Ersoy, “Efes Antik Kenti için yeni nesil müzecilik anlayışıyla, Türkiye’de ilk defa deneyimsel müzeciliği başlattık. Birden fazla duyuya hitap eden, yeniden yaşama hissi veren, objelerin ötesine geçen dijital deneyimleri müze ziyaretçilerine yaşatmak adına günümüz içerik, tasarım ve teknolojilerinin mümkün kıldığı en yüksek standartları kullanarak Türk müzeciliğine yeni bir akım getirecek ve Türkiye turizmine büyük katkılar sağlayacak ’Efes Dijital Deneyim Müzesi Projesi’ni hayata geçirdik” şeklinde konuştu.

“Yap-İşlet-Devret modeliyle gerçekleştirildi”

Projenin kamuya doğrudan veya dolaylı yükümlülük doğuracak hiçbir garanti verilmeden, Yap-İşlet-Devret modeliyle gerçekleştirildiğini dile getiren Bakan Ersoy, “Kamu kaynaklarından tek bir kuruş bile harcanmadı. İşletme süresi boyunca kamuya önemli oranda gelir de getirecek olan bu proje müzecilik alanında dünyaca ünlü firmalarla iş birliği içerisinde yürütüldü.

Bugün açılışını yapacağımız Efes Dijital Deneyim Müzesi, bu efsanevi şehrin zengin geçmişini bize yeniden anlatıyor. Aralarında Türk ve yabancı mimarların, küratörlerin, tasarımcıların, sanatçıların, teknoloji uzmanlarının, tarihçilerin ve arkeologların olduğu geniş, profesyonel bir ekiple birlikte tasarlanan müze, ziyaretçilere sürükleyici bir anlatı ile Efes’in altın çağındaki gündelik hayatı, ticareti, sanatı ve mimariyi adeta yaşatacak" dedi.

Ziyaretçilerin eskiye ait birçok tecrübeyi burada elde bileceğini ifade eden Bakan Ersoy, sözlerini şöyle tamamladı:

“Türkiye Yüzyılı’nın yeni nesil müzeciliğini yansıtan Efes Dijital Deneyim Müzesinde ziyaretçiler; şehrin kurucusu Androkolos’tan Kleopatra ve Markus Antonius’a, Artemis’ten Aziz Pavlus’a şehrin ünlü simalarıyla tanışıyor; Artemis Tapınağını ziyaret ediyor, Arkadya yolundan yürüyebiliyor ve teras evlerdeki hayatı tecrübe edebiliyor.

Öte yandan bu süreçte Efes için hayata geçirdiğimiz bir diğer önemli proje de Efes’te Gece Müzeciliği oldu. Efes antik kentinde ilki 1994 yılında ikincisi 2004 yılında yapılan aydınlatma sistemlerini yeniledik. Aşağı Kapı, Meryem Kilisesi, Liman Caddesi, Celsus Kütüphanesi, Hadrian Tapınağı, Mermer Caddenin tamamı ile Kuretler Caddesi’nin bir bölümü yenilenmiş, ayrıca daha önce hiç aydınlatması olmayan Yamaç Evler aydınlatıldı.”