Kazakistanda düşen yolcu uçağının Rus hava savunma sistemi tarafından düşürüldüğü iddiası

Kazakistan’da düşen Azerbaycan Hava Yolları’na ait yolcu uçağının Rus hava savunma sistemi tarafından düşürüldüğü iddia edildi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ise yaptığı açıklamada, “Soruşturma tamamlanana kadar beklememiz gerekiyor" dedi.

Kazakistan’da 38 kişinin hayatını kaybettiği uçak kazasına ilişkin başlatılan soruşturma sürerken, uçağın düşme nedenine ilişkin dikkat çeken bir iddia ortaya atıldı. ABD merkezli Wall Street Journal gazetesi haberinde Bakü-Grozni seferini yapan uçağın kuyruk bölümündeki deliklere bakıldığında Rusya’ya bağlı Çeçenistan üzerinde “Rus hava savunma sistemi tarafından vurulmuş olabileceğini” öne sürdü. Habere göre İngiltere merkezli bağımsız havacılık güvenlik firması Osprey Flight Solutions, uçağın "muhtemelen Rus hava savunma sistemi tarafından düşürüldüğünü" belirtti. Firmanın istihbarat görevlisi Matt Borie, "Enkazın videosu ve Rusya’nın güneybatısındaki hava sahasında güvenlik durumu göz önüne alındığında şartlar, uçağın uçaksavar ateşiyle vurulmuş olma ihtimalini gösteriyor" dedi.

“Uçağın Rusya’daki hiçbir havalimanına inişine izin verilmedi”

Euronews haber kanalı ise özel haberinde Azerbaycan hükümet kaynaklarının, uçağın Rus yapımı karadan havaya füze nedeniyle düştüğünü doğruladığını ifade etti. Haberde, "Kaynaklara göre, füze Grozni üzerinde insansız hava araçlarının uçuş faaliyeti sırasında 8432 sefer sayılı uçuşa ateşlendi ve uçağın hemen yanında patlayan şarapnel, yolculara ve kabin ekibine isabet etti" ifadeleri kullanıldı. Hükümet kaynakları, pilotların acil iniş taleplerine rağmen hasarlı uçağın Rusya’daki hiçbir havalimanına inmesine izin verilmediğini ve Hazar Denizi üzerinden Kazakistan’ın Aktau kentine doğru uçmasının emredildiğini aktardı.

"Pantsir-S hava savunma sistemi tarafından vuruldu"

Azerbaycan’da yayın yapan AnewZ kanalı da Azerbaycan hükümet kaynaklarına dayandırdığı özel haberinde soruşturmanın ön sonuçlarına göre Bakü-Grozni seferini yapan Azerbaycan Hava Yolları’na ait uçağın, Grozni kentine yaklaştığı sırada Rus Pantsir-S hava savunma sistemi tarafından vurulduğunun belirlendiğini aktardı. Haberde, "Ayrıca, Rus tarafının elektronik harp sistemlerini kullanması sonucu Azerbaycan uçağının haberleşme sistemi tamamen felç oldu. Uçak, Rus hava sahasında radardan kayboldu ve sadece Hazar Denizi bölgesinde tekrar çalışır hale geldi. Rus kaynaklarına göre Çeçenistan toprakları üzerindeki uçuş sırasında Rus hava savunma kuvvetleri, Ukrayna İHA’larını düşürmeye çalışıyordu. Çeçenistan Güvenlik Konseyi Başkanı Khamzat Kadırov, 25 Aralık sabahı Grozni’ye bir İHA saldırısının gerçekleştiğini doğrulayarak herhangi bir can kaybı veya hasar olmadığını belirtti. Böyle bir durumda Rus tarafı hava sahasını sivil uçaklara kapatmak zorunda kaldı, ancak bu yapılmadı. Bilindiği üzere Grozni’deki havalimanı uçağın inişine izin vermedi. Ayrıca uçağın Mahaçkale ve Mineralnye Vody havaalanlarına da inmesine izin verilmedi. Hava savunma sistemi ve elektronik harp sistemlerinin müdahalesine maruz kalan uçağın mürettebatına Kazakistan’ın Aktau şehrine inmeleri önerildi. Muhtemelen bu önerinin tek bir amacı vardı: Uçağın Hazar Denizi’ne düşmesi durumunda tüm tanıklar ölecek ve uçak batacaktı" ifadeleri kullanıldı.

Ukraynalı üst düzey yetkili de Rusya’yı suçladı

Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Dezenformasyonla Mücadele Merkezi Başkanı Andriy Kovalenko da kazaya ilişkin sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, olaydan Rusya’yı sorumlu tuttu. Kovalenko, “Bakü’den Grozni’ye uçan Azerbaycan Hava Yolları’na ait Embraer 190 tipi uçak, Rus hava savunma sistemi tarafından düşürüldü. Uçağın arka kısımlarındaki delikler de dahil olmak üzere bu durumun üzerinin kapatılması için çaba gösterilecektir. Uçuş sırasında uçağın içinden çekilen görüntülerde delinmiş can yelekleri ve diğer hasarlar görülüyor. Rusya’nın Grozni üzerindeki hava sahasını kapatması gerekiyordu, ancak bunu yapmadı. Uçak Ruslar tarafından hasara uğratıldı ve can kurtarma amacıyla acilen Grozni’ye indirilmek yerine Kazakistan’a gönderildi. Tek kelimeyle Rusya” ifadelerini kullandı.

Kremlin: “Soruşturmanın sonucunu beklemeliyiz”

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ise iddialar üzerine yaptığı açıklamada, “Soruşturmanın sonuçlarından önce herhangi bir hipotez ortaya atmak yanlış olur. Elbette bunu yapmayacağız. Kimse yapmamalı. Soruşturma tamamlanana kadar beklememiz gerekiyor" ifadelerini kullandı.

“Tüm bilgiler kamuoyuna açıklanacak”

Kazakistan Senatosu Başkanı Aşimbayev Maulen de yaptığı açıklamada, uçağın düşme nedeninin henüz bilinmediğini vurguladı. Maulen, “Bu ülkelerin hiçbiri -Azerbaycan, Rusya veya Kazakistan- bilgi gizlemekle ilgilenmiyor. Tüm bilgiler kamuoyuna açıklanacak" dedi.

Ne olmuştu?

Azerbaycan’ın başkenti Bakü’den Rusya’ya bağlı Çeçenistan’ın Grozni kentine gitmek üzere havalanan Azerbaycan Hava Yolları’na ait "Embraer 190" tipi yolcu uçağı, Kazakistan’ın Aktau kenti yakınlarında düşmüştü. Hava yolu şirketinin açıklamasına göre uçağın sis nedeniyle rotası değiştirilmişti. Uçak, yaklaşık 450 kilometre doğudaki Aktau Havalimanına yönlendirilmişti. Rusya Federal Hava Taşımacılığı Ajansı (Rosaviatsia), uçağın bir kuş sürüsüne çarpmış olabileceğini öne sürmüştü.

Uçakta 5’i mürettebat 62’si yolcu olmak üzere toplam 67 kişi bulunuyordu. Yolculardan 37’sinin Azerbaycan, 6’sının Kazakistan, 3’ünün Kırgızistan ve 16’sının Rusya vatandaşı olduğu açıklanmıştı. Faciada 38 kişi hayatını kaybederken, 29 kişi ise kurtarılmıştı.