MEVKA Genel Sekreteri Bostancı: “Keneviri birçok sektör için stratejik ürün, daha katma değerli hale getirmeliyiz”

Mevlana Kalkınma Ajansı (MEVKA), Çumra Anadolu Üretim ve Pazarlama Kooperatifi ve Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi iş birliğiyle “Kenevir Bilgilendirme Toplantısı” düzenlendi.

Bilgilendirme toplantısı Mevlana Kalkınma Ajansı’nın da destekleri ile Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından hayata geçirilen Çatalhöyük Karşılama ve Tanıtım Merkezi’nde gerçekleştirildi. Programın açılışında konuşan Çumra Anadolu Üretim ve Pazarlama Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Şenyüz, “Bizler Konyalı çiftçiler olarak kooperatifimiz bünyesinde şehrimizin, bölgemizin tarımsal üretimine katkı sağlamak ve çiftçilerimizin daha çok gelir elde etmeleri için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bu noktada ülkemizde çok eski zamanlardan beri üretimi yapılan ve son dönemde yeniden gündeme gelen kenevirle ilgili de Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitemizle birlikte çalışma yürüttük ve üretimi izne tabi olan kenevir bitkisinin üretim iznini alarak Çumra ilçemizde üretmeye başladık. Çok kısa zaman içerisinde hasadı yapılacak olan kenevirin geniş bir alanda kullanımı mevcut. Bugün düzenlenen programda da çiftçilerimizi bu konuda bilgilendirmek istedik. Toplantıyı düzenleyen Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitemize ve Mevlana Kalkınma Ajansımıza çok teşekkür ediyoruz” dedi.

Ardından konuşan Mevlana Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Dr. İhsan Bostancı da “Mevlana Kalkınma Ajansı olarak, yönetim kurulumuz önderliğinde ve Sanayi Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü koordinasyonunda sorumluluk alanımızda bulunan Konya-Karaman illerinde gerek işletmelere, kamu kurumlarına ve sivil toplum kuruluşlarına yönelik olarak uyguladığımız mali ve teknik destek programları ile gerekse de çeşitli konularda hazırladığımız plan ve raporlarla bölgemizin kalkınmasına yön vermek ve bu kalkınma sürecine katkıda bulunmak üzere çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Ajansımız tarafından bu doğrultuda, kurulduğumuz günden bugüne kadar 1519 mali ve teknik destek projesine 2024 fiyatları ile yaklaşık 3 Milyar TL destek sağlanarak eş finansmanlarla birlikte 5,5 Milyar TL’lik yatırım bölgemizde harekete geçirilmiştir. Düzenlediğimiz bu toplantıda, tarımın ve sanayinin geleceğinde önemini git gide artıracağına inandığımız kenevir bitkisini ve endüstriyel kullanımını daha yakından tanıma fırsatı bulacağız. Sahip olduğu birçok özellikle yeni dönemde farklı sektörlerde de kullanılabilme potansiyeli bulunan kenevir bitkisine baktığımızda Anadolu’da üretiminin M.Ö. 1500 yıllarından beri yapıldığını, Dünya’da ise bu üretimin M.Ö. 7000 yıllarına kadar gittiğini görüyoruz. Yine, 18 ve 19. yüzyıl ortalarına kadar Dünya’da üretilen tekstil liflerinin yüzde 80‘inin keten ve kenevirden oluştuğu, 1930‘lu yıllardan itibaren ise bu alanda bir gerileme yaşandığı da bilinmektedir. Üretim ve kullanım alanları çok eski zamanlara dayanan kenevirin son 40-50 yıllık süreçte ekimi azalmış, nerede ise yok olma noktasına gelmiş durumdadır. Bunda uluslararası politika yapıcılarının kenevir politikalarının önemli payı olduğu da bir gerçektir. 2000’li yıllardan itibaren özellikle Avrupa, keneviri tekrar keşfetmeye başlamıştır. 2005 yılında kurulan Avrupa Endüstriyel Kenevir Organizasyonu, tarladan, bitmiş ürüne kadar kenevirin planlı bir şekilde tarımının yapılması, işlenmesi ve kullanımına dair politikaların ve uygulamaların geliştirilmesine yönelik çalışmalar yürütmektedir. Artan ilgi ile birlikte, Dünya’da toplam kenevir ekim alanı 8 Milyon dekara ulaşmış olup, çoğu Çin, Kanada ve Amerika’da yer alan bu ekim alanlarının yaklaşık olarak 350 bin dekarı ise Avrupa’da yer almaktadır. Ülkemizde ise çok uzun yıllar izne tabi olarak çok dar alanda üretilen kenevirin özellikle son yıllarda yeniden gündeme geldiğini, gelinen nokta itibari ile yaklaşık 6 bin dekar alanda ekiminin yapıldığını ve Samsun, Kastamonu, Yozgat, Kayseri gibi bazı illerde çalışmaların hızlandığını görmekteyiz. Bilindiği üzere ülkemizde 20 ilde kenevir ekimine izin verilmiş olup Konya, 2024 yılı itibarı ile ‘kenevir üretimi’ için izin verilen iller kapsamına dâhil olmuş ve Çumra ilçesinde kenevir ekimi yapılmaya başlanmıştır. Sertifikalı tohum geliştirme çalışmaları kapsamında ilgili enstitülerimizce geliştirilen ‘Vezir’ ve ‘Narlı’ isimlerinde iki adet sertifikalı kenevir tohumumuz bulunmaktadır. Çok farklı sektör ve alanlarda kullanılabilen kenevir, ABD’de ilaç ve kozmetik amaçlı üretilirken, Kanada’da tuğlası, sıvası, çimentosu esnek, depreme dayanaklı, hava geçirgenliği olan, anti bakteriyel, ısı izolasyonu yüksek, rutubet tutmayan özelliklere sahip olduğu için inşaat amaçlı, Fransa-Çin-Rusya gibi ülkelerde ise tekstil sektöründe kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra, otomotiv sanayiinde kaporta parçaları, kapı içi panelleri, koltuklar ve kompozit malzemesi olarak da kullanılabilen kenevirin, kâğıt endüstrisinde, mobilya sektöründe, gübre, tohum ve yağ sanayiinde de kullanımı her geçen yaygınlaşmaktadır. Tüm bunlarla birlikte, aynı miktardaki ağaçlara göre 25 kat daha fazla oksijen salınımı yapan ve 4 kat daha fazla karbon emilimi sağlayan kenevir bitkisinin, toprağı gençleştirmesi, ağır metalleri emmesi gibi doğa ve çevre dostu pek çok özelliğe sahip olduğu da görülmektedir. Tekstil, ilaç, kozmetik, gıda, selüloz, yem, inşaat, otomotiv vb. birçok sektörde hammadde olarak kullanılabilen ve ilimizde ekimine yeni başlanılmış olan kenevir, kenevire bağlı oluşturulabilecek endüstriler ve bundan elde edilebilecek ürünler konusunda bölgemiz için kısa, orta ve uzun vadeli yol haritaları oluşturulması ve bu sürecin tüm paydaşların katkısı ve yönlendirmeleri ile gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Burada bölge paydaşları olarak bizlere düşen görev, kenevirin maksimum fayda sağlayacak şekilde sanayileştirilmesi ve yeni işleme alanlarının tespit edilerek yatırıma dönüştürülmesi noktasında bir ve beraber hareket etmektir. Çünkü kenevir birçok sektör için stratejik bir ürün ve bizler bu ürünü daha fazla katma değerli hale getirmek zorundayız. Bu noktada, çiftçilerimiz-sanayicilerimiz-üniversitelerimiz ve kamu kurumlarımız arasındaki işbirliğini son derece önemsiyor, önümüzdeki dönemde bu işbirliklerinin giderek artması ve katma değere dönüşmesi hususunda ajans olarak elimizden geleni yapmaya hazır olduğumuzu da tekrar vurgulamak istiyorum. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitemiz ve kooperatifimiz ile birlikte gerçekleştirdiğimiz bu toplantının ve bu konuda yeni ufuklar açacak olan birbirinden kıymetli hocalarımızın yapacağı sunumların kenevir konusunda büyük bir farkındalık oluşturacağına olan inancımız tamdır. Kıymetli iş birliklerinden dolayı Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitemize, Çumra Anadolu Üretim ve Pazarlama Kooperatifi’ne, bizlere bu tarihi mekânda ev sahipliği yapan Konya Büyükşehir Belediyemize, toplantımızın düzenlenmesinde büyük emek ve mesai harcayan Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fikret Akınerdem başta olmak üzere tüm panelistlerimize ve katılımlarından dolayı siz değerli katılımcılarımıza teşekkür ediyor, programımızın hayırlara vesile olmasını diliyorum” ifadelerini kullandı.

Son olarak kürsüye gelen Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Gavgalı ise, “Kenevir, sadece tarımsal bir ürün olmanın ötesinde, sağlık, tekstil, inşaat ve enerji gibi birçok sektörde kullanılabilen çok yönlü bir bitki olarak dikkat çekmektedir. Üniversitemiz de bu stratejik alanın potansiyelini en iyi şekilde değerlendirmek ve hem bölgemize hem de ülkemize katkı sunmak amacıyla çalışmalarını sürdürmektedir. Bugün burada, kenevirin ekonomik ve sosyal potansiyelini, bu alanda yapılabilecek yatırımları ve karşılaşılan zorlukları hep birlikte ele alacağız. Akademik bilgi birikimimiz ile sektör temsilcilerimizin deneyimlerini bir araya getirerek, kenevir sektörünün geleceğine ışık tutmayı amaçlıyoruz. Bu vesileyle, katılımlarınız ve değerli katkılarınız için hepinize teşekkür ediyor, verimli bir toplantı olmasını diliyorum” şeklinde konuştu.

Açılış konuşmalarının ardından moderatörlüğünü Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fikret Akınerdem’in yürüttüğü sunumlar kısmına geçildi. Sunumların öncesinde konuşan Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fikret Akınerdem, “Kenevir, yüzyıllardır Anadolu’da bilinen, yetiştirilen ve pek çok farklı alanda kullanılabilen bir üründür. İklim değişikliğini azaltmaya yardımcı olabilecek, kırsalda ve imalat sanayinde doğayla uyumlu, aldığından fazlasını geri veren çok yönlü kullanıma sahip, geriye dönüştürülebilir özelliklere sahiptir. Kenevir üretiminin girdi maliyeti daha az, toprak ve biyolojik çeşitlilik üzerine olumlu bir etkiye sahiptir. Kenevir toprak ıslahında da kullanılan, dahası sıfır atık üreten bir bitkidir. Bunları yanı sıra kenevir, biyodizel ve biyokütle yakıt yapımı için kalorifik değerler üzerinden en uygun, en doğa dostu, en hızlı üretilen, en bol kaynaktır. Bu manada kenevir üzerinde yapılan çalışmalardan biri de enerji bitkisi olarak kenevirdir. Kenevirin kullanım alanları bunlarla da sınırlı kalmayıp, tekstil, ilaç, kozmetik, yağ sanayi, kağıt endüstrisi, inşaat ve yapı malzemeleri gibi daha pek çok sektör ve alanda kullanımı her geçen gün genişlemektedir. Burada önemli olan bu üründen istifade etmek, resmi otoriteler ve özel sektör temelinde başlatılan araştırma ve çalışmaların hızlandırılmasıdır. Bu noktada bugün kenevir konusunu hem akademik hem de özel sektör boyutuyla ele alarak devletimizin bu noktadaki yaklaşımlarını irdeleyeceğiz. Gerek katılımcılarımız gerekse de konuşmacılarımız arasında akademisyenlerimiz, özel sektör temsilcilerimiz ve bakanlık yetkililerimiz bugün aramızdalar, işin gerçek sahibi çiftçilerimiz, üreticilerimiz de yine buradalar. Böylesine anlamlı toplantının düzenlenmesinde emeği geçen herkese teşekkür ediyorum” diyerek “Kenevir ve Enerji” konulu sunumunu gerçekleştirdi.

Sonrasında ise sırasıyla Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uğur Köklü “Kenevir ve Kompozit Malzemeler”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Merve Çelik Tolu “Konya’da Kenevir Üretimi”, Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü’nden Serkan Dölek “Kenevir Yetiştiriciliği ve Yasal Mevzuat”, Bayram Soydan “Kenevir Üretimi ve Ar - Ge Çalışmaları” konulu sunumlar eşliğinde katılımcıları bilgilendirdi. Toplantı, soru cevap kısmı, genel değerlendirme ve kenevir konusunda fikir alışverişleri ile sona erdi.

Programa, AK Parti Kastamonu Milletvekili Halil Uluay, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Gavgalı, Mevlana Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Dr. İhsan Bostancı, Çumra Belediye Başkanı Mehmet Aydın, Necmettin Erbakan Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Hidayet Oğuz, Konya Ticaret İl Müdürü Mustafa Çağlayan, Karaman Sanayi ve Teknoloji İl Müdürü Bayram Güzel, kamu kurum ve kuruluşları ve oda ve borsaların temsilcileri ile Konya başta olmak üzere Kayseri, İzmir, Kastamonu ve Kahramanmaraş’tan gelen üreticiler katılım sağladı.