Milli Mücadelenin kahramanlarından Kara Fatmanın çileli yaşamı

Kurtuluş Mücadelesindeki kahramanlıkları dilden dile dolaşan Erzurumlu ’Kara Fatma’ lakaplı Üsteğmen Fatma Seher’in zorlu yaşamı, Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) tek parti iktidarı döneminde adeta açılığa ve sefalete mahkum edilmesi, hikayesini öğrenenlerin yüreklerini burkuyor.

Erzurum Kalkınma Vakfı (ERVAK) Başkanı Erdal Güzel, Kara Fatma’nın tarihte ayrı bir yeri olduğuna dikkat çekerek, “Erzurum kadın egemen bir şehirdir. Milli kahramanı kadın olan tek şehir Erzurum’dur. Nene Hatun, kara Fatma bu kahramanlarımızın başında gelir. Kara Fatma milli mücadelede büyük kahramanlık ortaya koymuştur. Milli mücadele zaferle bittikten sonar üsteğmen rütbesiyle taltif edilmiştir. İstiklal madalyası kendisine verilmiştir. Onurlu dadaş kızı bu maaşını kabul etmemiştir. Sadece ülkem bayrağım için mukaddesatım için mücadele verdim. Maalesef iler ki yıllarda şartlar ağırlaşmış evlatları ve torunlarının geçimini sağlamakta güçlük çeken Kara Fatma zor günler geçirmiştir” dedi. CHP’nin tek parti iktidarı döneminde adeta açlığa ve sefalete mahkum edilen Kara Fatma, Rus Manastırı’na sığınmak zorunda kalırken, Erdal Güzel, milli kahramanın yaşadığı zorlukları şu cümlelerle anlattı:

“Çaresiz kalmıştır. Acı bir serüveni trajedisi vardır. Ortada kalmıştır. Huzurevlerinde kalmıştır. 1930-44 yılları arasında ciddi ekonomik sıkıntılar yaşamıştır. Madalyası onun için çok önemlidir. Kapıcılık olsa hamallık olsa dahi yapabilirim bile demiştir. 1955 yılında vefat ediyor. Aç ve sefil bir şekilde hayatı sona eriyor.”

"Eşi Sarıkamış harekatında şehit olmuştur"

Araştırmacı Tarihçi Ömer Faruk Yavaşçay da, Kara Fatma’nın Kurtuluş Savaşı’nın simge isimlerinden olduğunu belirterek, “Tüm Türkiye onu Kara Fatma olarak bilmektedir. Gerçek ismi ise Fatma Seher hanımdır. 1888 yılında Erzurum’da dünyaya gelmiştir. Ahmed isminde bir Türk komutanı ile evlenmiştir. Bazı kaynaklarda isminin Derviş olduğu söyleniyor. Eşi ile birlikte çok önemli savaşlarda görev almıştır. Gönüllü olarak askerler için çalışmalarda da bulunmuştur. Eşi Sarıkamış harekatında şehit olmuştur. Haberi aldıktan sonra Erzurum’a gelmiş Kurtuluş Mücadelesi için burada çalışmalar yapmıştır. Atatürk’ün Sivas’a geldiğini öğrenince onunla görüşebilmek için Sivas’a gitmiştir. 1. Dünya savaşında görev almak istemesinden Atatürk çok memnun oluyor. Atatürk bu cesur girişimlerinden dolayı kendisine ’kara’ lakabını veriyor” diye konuştu.

’Kara’ lakabının cesur ve güzel anlamında olduğunun altını çizen Yavaşçay, “Üsteğmen görevine geldiği zaman kendisine bir maaş bağlanıyor ancak bunu kabul etmiyor. Bu maaşını Kızılay’a bağışlıyor. Kızılay’da 2014 yılında ahde vefa göstererek kendisine anıt mezar yapıyor. Ancak mezarın bir bakımdan geçmesi lazım, yazıların birçok kısmı tamamen silinmiş durumda” ifadelerini kullandı.

Milli mücadele kahramanın Beyoğlu Kulaksız’da bulunan mezarının hali de içler acısı. Tahrip edilmiş fotoğrafı, mezarındaki yazıların silinmiş olması ’Kara Fatma’nın hayatının son döneminde yaşadığı vefasızlığın öldükten sonra da devam ettiğinin bir göstergesi.

Kara Fatma Kimdir?

Erzurum’da dünyaya gelen Fatma Seher, Balkan Harbi yıllarında asker olan eşiyle Edirne’ye yerleşir. Sarıkamış’a gönderilen eşiyle bu defa Doğu Cephesi’nde çeşitli görevler üstlenir. Eşinin şehit düşmesinden sonra Fatma Seher’in savaş sahnesine çıktığı görülür. Akrabalarından oluşan bir müfreze oluşturur. Fatma Seher, Sivas Kongresi sırasında Mustafa Kemal Paşa ile görüşerek savaşa katılmak için izin ister. "Kara" lakabını da ve üsteğmen rütbesini de Mustafa Kemal’den alan Fatma Seher, aşçılık, hasta bakıcılık, hemşirelik gibi pek çok görevin yanında İstiklal Harbi’nde 300 kişilik birliği komuta eder. Savaşın sona ermesinden sonra İstanbul’a yerleşen Fatma Seher, devletin kendisine bağladığı maaşın tek bir kuruşuna bile dokunmadan Kızılay’a bağışlar. Fatma Seher, 2 Temmuz 1955’te İstanbul Darülaceze’de hayatını kaybeder.