Tarihçi uyardı: “Alaçamın tarihi konakları yıkılmanın eşiğinde”

Tarihçi-Sosyolog Emin Günaydın, Samsun’un Alaçam ilçesinde yer alan tarihi yapıların ilgisizlik ve bakımsızlıktan yok olmanın eşiğine geldiğini belirterek, uyarılarda bulundu.

Alaçam ilçesinde, Çeşme, Yeni Cami ve Karşıyaka Mahalleri kentsel sit alanını oluşturuyor. Bu mahallerde dini, kültürel ve sivil yapılar yer alıyor. Osmanlı Devleti döneminde mübadeleden önce Çeşme ve Karşıyaka Mahalleri gayrimüslim Rum - Osmanlı vatandaşlarının yoğunlukla yaşadıkları yerler olarak dikkat çekerken, gayrimüslim halkın büyük bir kısmının küçük el sanatlarıyla ve tütün ticaretiyle uğraştığı biliniyor.

Bölge halkının gelir seviyesi, konut mimarisinin şekillenmesinde oldukça etkili olduğu uzmanlar tarafından belirtiliyor. Çeşme Mahallesi’nde büyük konaklar bu durumu kanıtlarken, mübadele ile Yunanistan’dan gelen halk, Rumlardan kalan evlere yerleştirilerek, kendi kültürleri ile farklı bir coğrafyada yaşamaya başladılar. Azınlıkların gitmesi ile Müslüman nüfusun arttığı, ilçe ile kültür yapısı açısından özdeşleşmeye başladığı gözlemlendi. Yerel halk ile kaynaşan mübadillerin yaşadığı Alaçam yerleşimi, tarihi dokunun belirgin olduğu, karakteristik özelliklere sahip mekânlara bugün dahi ev sahipliği yapıyor. Osmanlı döneminin izlerini taşıyan bu evler, tarihi açıdan da büyük önem arz ediyor.

“Bu bir ihbardır: Alaçam’ın tarihi konakları yıkılmanın eşiğinde”

İlçede yaptığı incelemelerin ardından edindiği gözlemleri aktaran Emin Günaydın, “Alaçam’daki kültürel zenginlik, ilgisizlik ve bakımsızlıktan yok olmanın eşiğine gelmiş durumdadır. Kimi konaklarda günümüzde halen oturulmakta, kimisi yıkılmış durumda, bazıları ise defineciler tarafından tarumar edilmiş vaziyettedir. Bu konaklar son nefesini vermek üzere, vaktinin dolmasını beklemektedir. Sit alanı içerindeki tarihi konaklar bir an önce restore edilerek turizme kazandırılmalı, bölge büyük bir cazibe merkezi haline dönüştürülmelidir. Alaçam halkının ve yetkililerin bu konuya bir an öce eğilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde çok geç kalınmış olacaktır” dedi.