Uzmanlar uyarıyor: Planlı gebelikler ve takipli kişilerde sezaryen oranları çok daha düşük

Türkiye’de sezaryen oranlarının yüksekliği dikkat çekerken uzmanlar, “Tabi ki tercih vajinal yolla doğum, gebelikler mutlaka planlanmalı, planlı gebelikler ve takibi yapılan kişilerde sezaryen oranları çok daha düşük, vajinal doğum oranları daha yüksek. Doğum sonrası komplikasyonlar, kanamalar, enfeksiyonlar sezaryene göre vajinal doğumda çok çok daha azdır. Gebelerimizin gebe okuluna başvurması ve gebelik süreciyle ilgili eğitim alması gerçekten çok değerli” diyerek uyarılarda bulundu.

Türkiye’de sezaryen oranlarındaki yüksekliğin düşürülmesi amacıyla Normal Doğum Eylem Planı gibi birçok çalışma gerçekleştiriliyor. Hastanelerde bulunan gebe okullarında hamilelik süreçlerine ilişkin anne ve anne adaylarına çeşitli eğitimler verilirken doğuma hazırlanmaları sağlanıyor. Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü Eğitim Sorumlusu Prof. Dr. Murat Ekin ve İdari Sorumlusu Prof. Dr. Keziban Doğan da sezaryen ve vajinal doğuma ilişkin bilgi verdi. Uzmanlar, gebelik planlaması ve takip süreçlerinin gerekliliğine dikkat çekerken gebe okullarının önemine vurgu yaptı.

“Planlı gebelikler ve takipli kişilerde sezaryen oranları çok daha düşük”

Gebelik planlaması ve sonrasında takip süreçlerinin önemini ifade eden Prof. Dr. Keziban Doğan, “Doğumun, gebeliklerin toplumuzda mutlaka planlanmasını ısrarla öneriyorum. Planlı gebeliklerde ve gebe takibi yapılan kişilerde biliyoruz ki sezaryen oranları çok daha düşük, vajinal doğum oranları daha yüksek. Anne adayının bir hekim kontrolü için başvurması bir sağlık problemi varsa tespit edilmesi ve tedavi edilmesi sonrasında gebeliğin planlaması, gebelik öncesi kullanması gereken vitaminleri kullanması yapılması gereken durumlar. Niye önemli; mesela kan şekeri yüksek bir gebe adayı varsa düzeltildikten sonra gebe kalırsa çok daha sağlıklı bir bebeği kucağına alabilir. Sezaryen endikasyonlarımızı 4 büyük başlık altında toplayabiliriz. Birincisi bebeğe bağlı nedenler; anne karnında bebeğin kalp atımı bozulduysa yani bebekler ilgili hayati bir risk varsa, kanala olması gereken pozisyonda girmiyorsa vb. Anne ile ilgili durumlar var, en önemli durum; geçirilmiş sezaryen ya da annenin doğumu engelleyecek bir sağlık problemi varsa. Bebekle doğum kanalı arasında uyumsuzluk varsa ya da çok kısa boylu, zayıf kadınların kemik yapıları dar olduğu için onlar da vajinal doğumda zorluk yaşayabiliyor. Son olarak da bebeğin eşiyle ilgili bir problem varsa, doğum kanalının önüne yerleşmişse ciddi kanamalara neden olup anne ve bebek hayatını riske atabileceğinden bu durumda da sezaryen yapma zorunluluğu doğuyor. Tıbbi endikasyonlar dışında, hastanın istemi ya da şartlara bağlı hiçbir sorun olmadan yapılan bir sezaryen varsa normal doğumla karşılaştırıldığında vajinal doğum açık ara öndedir” şeklinde konuştu.

“Gebe okulunda eğitim alınması gerçekten çok değerli”

Vajinal doğum sürecine bilgiler veren Prof. Dr. Doğan, “Anne çok daha erken ayağa kalkar, daha erken beslenir. Bebeğiyle doğum masasında iletişime geçebileceği için ve doğum sırasında salgılanan hormonlar sayesinde sütü çok erken gelir. 2,3’üncü doğumlar ilk doğuma göre çok daha kolay gerçekleşir, doğum sonrası komplikasyonlar, kanamaları, enfeksiyonlar sezaryene göre vajinal doğumda çok çok daha azdır. Gebe okullarında 4, 5 basamak halinde eğitimler veriliyor. Özellikle seslenmek istiyorum; gebelerimizin gebe okuluna başvurması ve gebelik süreciyle ilgili eğitim alması gerçekten çok değerli. Gebelik nasıl bir süreç, beslenme, egzersiz nasıl olur, doğum anında anne adayı ne ile karşılayacak, nefes egzersizleri, doğum sancısı nasıl kontrol edilir, doğumdan sonra bebek bakımı, bebek nasıl beslenir, altı nasıl temizlenir bütün bu ayrıntıları içeren bilgiler veriliyor. Dünya Sağlık Örgütü sezaryen oranlarını yüzde 15 öneriyor ama maalesef ülkemizde çok yüksek. Primer sezaryen (annenin ilk sezaryen doğumu) oranlarının kontrol altına alınması önem arz etmekte. En büyük doğru bilinen yanlış sezaryenin vajinal doğuma göre çok daha kolay, çok daha rahat olduğunu düşünmesi anne adayının halbuki öyle değil. Elektif sezaryen komplikasyonları vajinal doğuma göre çok daha yüksek, riskli” diye konuştu.

“İleriye dönük obezite, enfeksiyon hastalıkları normal doğumda daha az”

Prof. Dr. Murat Ekin, gebelik düşünen kişilerin öncesinde yaptıracağı sağlık kontrolleriyle süreci etkileyecek bir rahatsızlığının olup olmadığının tespit edilmesinin önemli olduğunu aktardı. Prof. Dr. Ekin, vajinal doğumun anne ve bebek sağlığı açısından bir avantajı olduğunu ifade ederek, “Tabi ki tercih vajinal yolla doğum, sezaryen anne ve bebek sağlığı açısından sıkıntılı bir durum olmadığı sürece tercih edilmemesi gereken bir doğum yöntemi. Normal doğumda anne ve bebeğin teması çok daha hızlı sağlanıyor. İyileşme süreci çok daha iyi, ileriye dönük sezaryen olan bebeklerde gözlenen solunum sıkıntıları daha az oluyor. İleriye dönük alerjik hastalıklar, obezite, enfeksiyon hastalıkları normal doğumda daha az görülüyor. Hemen oldu, bittinin yanında sezaryenin komplikasyonları da var, ileriye dönük en çok korktuğumuz plasentanın yapışma bozuklukları ki bu ileride tekrar sezaryen ve annenin ölümle sonuçlanabilecek derecede ciddi morbititesine sebep olabilecek bir durum. Sezaryen sonrası normal doğuma dönüş mümkündür yakın zaman da bununla ilgili olarak Sağlık Bakanlığı da bir kılavuz hazırladı” dedi.

“Gebe takiplerine yakın bir şekilde gitmeleri lazım”

Hamilelik sürecinde ise problemlerin erken teşhisi ve tedavisi için takip süreçlerinin aksatılmaması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Ekin, “Gebe takiplerine yakın bir şekilde gitmeleri lazım, gebe okulları var. Karın kaslarını kuvvetlendirici pilates, yoga gibi sporlara yönelebilirler. Anne adayları bir ağrıdan korkuyorlar, ağrısız doğum mümkün bunu bilmeleri lazım, ‘Sezaryen olurum, ayağa kalkarım, hiçbir problem yaşamam’ deniyor. Anestezi riskleri, yapılan cerrahinin, gebeliğin getirdiği ek riskler de var, bunları göz önüne almalarını tavsiye ediyorum. Sezaryen oranları maalesef ülkemizde yüksek, OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü) ülkelerinin de üzerinde hemen hemen bu ülkelerde en yüksek oran bizde yüzde 60’ların üzerinde şu anda. Her sene de yüzde 2 civarında artıyor” ifadelerini kullandı.