Yozgattan meteor hareketleri anlık NASAya bildiriliyor

Dünya atmosferine giren gök cisimlerinin takibi, Yozgat ve Kayseri merkezli kurulan meteor takip sistemi aracılığıyla izlenerek ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesine (NASA) bildiriliyor. Dünyada 20 tane bulunan takip sistem, Kayseri Üniversitesi ve Yozgat Bozok Üniversitesi Kampüsünde bulunuyor.

Yozgat Bozok Üniversitesi, Kayseri Erciyes Üniversitesi ve Ege Üniversitesi iş birliğiyle, Bozok Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, Akdağmadeni Meslek Yüksekokulu ve Erciyes Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Gözlemevi Uygulama ve Araştırma Merkezi (UZAYBİMER) yerleşkesine 2021 yılında meteor takip sistemi kuruldu.

Kurulan takip sistemi sayesinde yürütülen çalışmalar, 16 kamera ile kurulan takip sistemi ile meteor hareketleri gözlenerek kayda alınıyor. Veriler bilimsel çalışmalarda kullanılması amacıyla anlık NASA’ya aktarılıyor.

20 ülkede bulunuyor

Yozgat Bozok Üniversitesi’nin yaptığı meteor takip sistemiyle NASA’da yapılan çalışmalara katkı sunduğunu söyleyen Bozok Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Taha Niyazi Karaca, bu sistemin dünyada 20 ülkede bulunduğunu belirtti. Karaca, "Türkiye’de de bu önemli merkezlerden biri Bozok Üniversitesidir. Üçlü gözlem sistemi kullanılıyor. Türkiye’den gök cisimlerinin hareketlerini, yörüngelerinin takip edilmesi ve NASA’ya aktarılması bu sitem üzerinden gerçekleşiyor. Uzay çalışmaları açısından bunun önemli bir katkı olduğunu düşünüyorum" dedi.

Evrensel bilime katkısı önemli

Bozok Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü Atom Molekül Fiziği Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Böyükata da meteor takip sistemlerinin evrensel bilime katkısının önemine değindi. Böyükata, “Gezegenimize gelen meteorların takibinin bütün noktalardan izlenmesi henüz mümkün değil. Buna rağmen karanlık olan bu sistemlerle yapılan takiplerin veri olarak toplanması, ileride belki genelleştirilecek yeni bir kuralın, prensibin ortaya çıkmasına da katkı verebilir. Bizim üniversitemiz açısından baktığımızda yaptığımız çalışmanın burası için önemli bir başlangıç olduğuna inanıyorum. Uzun vadede bölgemizdeki eğitime katkısı da olacak. Bu konuya ilgiyi, merakı da arttıracak diye düşünüyorum” şeklinde konuştu.

Bilgileri anında NASA’ya aktarıyor

Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ozan Ünsalan ise sistemin her gece gözlem yapıp bilgileri NASA sunucusuna gönderdiğini aktararak takip sisteminin 2 yıldır faaliyette olduğuna değindi. Ünsalan, “Buradaki amacımız, bildiğimiz ya da bilemediğimiz birçok yeni meteor yağmurlarını keşfedebilmektir. Dolayısıyla atmosfere giren meteorların gözlemlerini düzgün bir şekilde yapabilmek ve aynı zamanda da bilimsel olarak baktığımızda da dünyayı savunma, gezegeni savunma anlamında da birçok veriye katkıda bulunmaktır” ifadelerini kullandı.

Henüz keşfi yapılmamış birçok meteor yağmuru var

Özellikle meteor yağmurlarında belirli dönemlerde bilinen büyük meteor yağmurları olduğunu bunların ‘majör’ meteor yağmurları diye adlandırıldığını belirten Ünsalan, “Bunların dışında da bilmediğimiz henüz daha keşfi yapılmamış olan birçok meteor yağmuru da söz konusu. Varlığı biliniyor olup da henüz daha keşfedilemeyen bir meteor yağmurunu da keşfetmiş olduk. Elde edilen bütün bu gözlemler her gece düzenli olarak yapılıyor. Bu veriler anlık olarak gözlemlerin hemen sonrasında işlenerek NASA’ya gönderiliyor. Meteorun geliş açısı, yönelimi ile burada belirlenebiliyor. Dolayısıyla buradan hızını ve birtakım yörünge elemanları belirlenebiliyor. NASA’ya yüklendiğimiz veriler otomatik olarak da işlenerek bize bir genel fotoğrafı veriyor. Bu anlamda bilime de katkı sağlanmış oluyor” dedi.